Astanada əldə olunan razılaşmalar Azərbaycan-Qazaxıstan əlaqələrinin inkişafına yeni impuls verəcək

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Qazaxıstan Respublikasına etdiyi dövlət səfəri bu həftənin əsas siyasi hadisəsi idi. Səfər zamanı keçirilən görüşlər və tədbirlər iki türk dövləti arasındakı münasibətlərin qardaşlıq, dostluq və strateji tərəfdaşlıq ruhunda inkişaf etdiyini göstərdi. Azərbaycan və Qazaxıstan xalqları ortaq etnik mənşəyə, eyni soy kökünə və mühüm milli-mənəvi dəyərlərə sahibdirlər. Bu tarixi bağlar müasir dövlətlərarası münasibətlərin də möhkəm təməlini təşkil edir. Prezident İlham Əliyev Astanada verdiyi açıqlamada bu əlaqələrin ümumi köklərə, mənəvi və mədəni ortaqlığa əsaslandığını xüsusi qeyd etdi.

Yüksək səviyyəli siyasi əlaqələr son üç ildə Aliyevin Qazaxıstana 7, Tokayevin isə Azərbaycana 6 dəfə səfər etməsi ilə təsdiqlənir. Bu, dövlət başçılarının dostluğunun və yüksək münasibətlərin göstəricisidir. İki ölkə arasında strateji tərəfdaşlıq hələ 20 il əvvəl - 2005-ci ilin mayında Bakıda imzalanan "Azərbaycan Respublikası və Qazaxıstan Respublikası arasında strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik münasibətləri haqqında Müqavilə" ilə rəsmiləşib. Yüksək siyasi münasibətlərin nəticəsi olaraq, əməkdaşlığın dairəsi olduqca əhatəlidir. Bu, iqtisadi-ticari, neft-qaz, bərpaolunan enerji, nəqliyyat-logistika, rəqəmsal kommunikasiyalar, həmçinin mədəni-humanitar sahələrdə iş birliyini əhatə edir. Səfər zamanı tərəflər ticari əlaqələri genişləndirməyə diqqət ayırdı. Ən yaxın zamanda ikitərəfli əmtəə dövriyyəsinin ikiqat artırılaraq 1 milyard dollara çatdırılması barədə razılığa gəlindi.

Nəqliyyat-logistika sahəsində əməkdaşlıq və Orta Dəhlizin inkişafına verilən töhfələr xüsusi vurğulanmalıdır. Çin və Orta Asiyanı Avropa dövlətləri ilə birləşdirən Orta Dəhliz regional və qitələrarası ticarətin möhkəmlənməsində böyük əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycan və Qazaxıstan yükdaşımaların həcmini artırmaq üçün səmərəli əməkdaşlıq həyata keçirir. Reallaşdırılan infrastruktur layihələri marşrutun qlobal rəqabətdə mövqelərini xeyli gücləndirib. Məsələn, 2024-cü ildə Orta Dəhliz üzrə yükdaşımaların həcmi 62 faiz artaraq 4.5 milyon ton təşkil edib. Hazırda iki ölkə dəhliz boyunca uzunmüddətli vahid tariflərin müəyyənləşdirilməsi üzərində işləyir. Qazaxıstan Aktauda konteyner qovşağı inşa edir, Azərbaycanda isə Ələt limanının imkanları artırılır. Yaxın gələcəkdə Zəngəzur dəhlizinin işə salınması Orta Dəhlizdə səmərəliliyi daha da yüksəldəcək, beləliklə fasiləsiz tədarükləri təmin edəcək.

İki ölkə arasındakı əlaqələr həm də energetika sahəsində əməkdaşlığı əhatə edir. Ötən il Qazaxıstan neftinin 1.5 milyon tonu Bakı-Tbilisi-Ceyhan marşrutu ilə dünya bazarlarına çatdırılıb, gələcəkdə bu həcmin artırılması nəzərdə tutulur. Həmçinin, yaşıl enerjinin ixracı ilə bağlı əməkdaşlıq yaranıb. Xəzər dənizinin dibi ilə sualtı fiber-optik kommunikasiya xətlərinin tikintisi isə Azərbaycanla Qazaxıstanın rəqəmsal inteqrasiyasını təmin edəcək. Səfər zamanı Azərbaycan-Qazaxıstan Ali Dövlətlərarası Şurasının ikinci iclası keçirildi. Bu format ikitərəfli əməkdaşlığın bütün istiqamətləri üzrə razılaşdırılan qərarların işlənib hazırlanması üçün səmərəli mexanizmdir. Qeyd etmək lazımdır ki, Qazaxıstan torpaqlarımız işğal altında olduğu illərdə beynəlxalq platformalarda Azərbaycanın haqlı mövqeyini dəstəkləyib. Qazaxıstanın Füzuli şəhərində Kurmanqazı adına Uşaq Yaradıcılıq Mərkəzi inşa etməsi də bu dostluğun və qardaşlığın təcəssümüdür. Astanada əldə edilən razılaşmalar həm ikitərəfli əlaqələrə, həm də Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində əməkdaşlığın inkişafına mühüm töhfə verəcək.