Azərbaycanın qeyri-neft ixracı 7%-ə yaxın artıb

2025-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında Azərbaycanın qeyri-neft sektoru üzrə ixrac göstəriciləri əhəmiyyətli dərəcədə yüksəlib. Qeyri-neft sektoru üzrə ixrac 2024-cü ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 6.6% artaraq 2,99 milyard ABŞ dollarına çatıb. İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin “İxrac icmalı”na görə, 10 aylıq dövrdə yeyinti məhsullarının ixracı xüsusilə güclü artım göstərib. Yeyinti məhsulları üzrə ixrac 19,8% artaraq 962,1 milyon ABŞ dolları təşkil edib. Bu müddət ərzində ixrac edilən qeyri-neft sektoruna aid malların siyahısında qızıl ($276.8 milyon) birinci, pomidor (tomat) ($159,8 milyon) ikinci, karbamid ($153 milyon) isə üçüncü yerdə qərarlaşıb. Oktyabr ayında isə ən çox ixrac edilən məhsullar qızıl ($38.9 milyon), xurma ($32.7 milyon) və meşə fındığı ($23,9 milyon) olub.

Kənd təsərrüfatı və əlaqəli sənaye sahələrində də böyük irəliləyişlər müşahidə edilib. Cari ilin on ayında aqrar məhsullar üzrə ixrac 27,5% artaraq 769,7 milyon ABŞ dolları, aqrar-sənaye məhsulları üzrə ixrac isə 260 milyon ABŞ dollarına bərabər olub. Ümumilikdə, aqrar və aqrar-sənaye məhsullarının birgə ixracı 19,1% artımla 1.03 milyard ABŞ dolları təşkil edib. Müxtəlif məhsul qrupları üzrə artım tempi yüksək olub. Məsələn, 2025-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında ixrac olunan şəkər ötən ilin müvafiq dövrünə nəzərən 49.6% çoxalıb. Digər yüksək artım göstərən məhsullar sırasına meyvə-tərəvəz (30%), kimya sənayesi məhsulları (22.8%), pambıq iplik (8,8%) və alüminium məmulatları (3,8%) daxildir.

Bu 10 ay ərzində Azərbaycanın qeyri-neft məhsulları üçün əsas satış bazarları Rusiya Federasiyası, Türkiyə və İsveçrə olub. Rusiya Federasiyasına 968,9 milyon ABŞ dolları dəyərində mal ixrac edilib, Türkiyəyə 486,3 milyon ABŞ dolları, İsveçrəyə isə 288,3 milyon ABŞ dolları dəyərində qeyri-neft sektoru məhsulları göndərilib. Digər böyük bazarlar arasında Gürcüstan ($273,6 milyon) və Ukrayna ($171,4 milyon) yer alır. Oktyabr ayı nəticələrinə görə də bu ölkələr siyahıda liderliyi saxlayır: Rusiya Federasiyasına $90 milyon, Türkiyəyə $50,6 milyon, İsveçrəyə $40,6 milyon dəyərində mal ixrac edilib.

Hesabat dövründə xidmət ixracı da mühüm bir hissəni təşkil edib. Azərbaycan Respublikasının Kosmik Agentliyi (“Azərkosmos”) dünyanın 41 ölkəsinə 14,9 milyon ABŞ dolları dəyərində peyk telekommunikasiya xidmətləri ixrac edib. “Azərkosmos”un xidmət ixracından əldə etdiyi gəlir onun ümumi gəlirlərinin 66%-ni təşkil edir. Bu xidmətlərin ixrac edildiyi ilk beşlikdə Birləşmiş Krallıq ($3,9 milyon), Lüksemburq ($2,9 milyon), İsveç ($904.8 min), Türkiyə ($696,7 min) və Nigeriya ($695,4 min) qərarlaşıb. Qeyri-dövlət ixracatçı subyektlərin reytinqinə "Azərbaycan İnterneyşnl Mayninq Kompani Limited Şirkəti"nin Nümayəndəliyi, "Prime Cotton” MMC və "Azərbaycan Şəkər İstehsalat Birliyi" MMC kimi şirkətlər başçılıq edir. Dövlət şirkətləri arasında isə ARDNŞ-nin Marketinq və İqtisadi Əməliyyatlar İdarəsi bu siyahıda öncül mövqedədir.