Ceyhun Bayramov: Rusiya artıq 2020-ci il oktyabrın 10-da bölgəyə sülhməramlı göndərmək istəyirdi

İkinci Qarabağ müharibəsi dövründə keçirilən Moskva görüşü gərginliyinə görə digər danışıqlardan kəskin şəkildə fərqlənirdi. Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov bu yaxınlarda verdiyi müsahibədə bildirib ki, Rusiya hətta 2020-ci il oktyabrın 10-da bölgəyə sülhməramlı qüvvələr göndərmək niyyətində idi. Nazir xatırlatdı ki, Rusiya tərəfi oktyabrın 8-də Ermənistanla danışıqların keçirilməsini israrla təklif etdi və görüş oktyabrın 9-da razılaşdırıldı. Danışıqlar başlayanda Rusiya XİN başçısı Lavrov tərəflərə yalnız bir neçə maddədən ibarət sənəd təqdim etdi. Bu sənəd oktyabrın 10-a keçən gecə bütün hərbi əməliyyatların dayandırılmasını tələb edirdi.

Lavrovun təqdim etdiyi sənədə görə, müvəqqəti yerləşdirmə planı da açıqlanırdı. Təklifdə təmas xəttinin şərq hissəsində Rusiya sülhməramlıları və Azərbaycan ordusu, qərb hissəsində isə yenə Rusiya sülhməramlıları və Ermənistan ordusunun yerləşdirilməsi nəzərdə tutulurdu. Nazir Bayramov qeyd edib ki, bu təklif ərazinin boşaldılmasını və ya hər hansı bir geri çəkilməni nəzərdə tutmurdu. Bu, praktiki olaraq, məsələnin tamamilə dondurulması, yəni bundan sonra heç bir irəliləyişin mümkün olmaması mənasına gəlirdi. Azərbaycan tərəfi bu ssenariyə qəti etiraz etdi.

Biz öz mövqeyimizdən çıxış edərək Ermənistanla danışmağa hazır olduğumuzu bildirdik, lakin Ermənistanın işğal olunmuş ərazilərdən nə vaxt çıxacağını göstərməsini tələb etdik. Maraqlıdır ki, bu sənədə Ermənistan tərəfi də etiraz etdi. Danışıqlar bir neçə saat davam etsə də, mövqelərdə heç bir dəyişiklik yox idi. Hətta bir məqamda Lavrov liderlərin əvvəlki söhbətlərinə istinad edərək, vəziyyəti dəyişməyə çalışdı. Buna cavab olaraq, biz fasilə istədik, daxili müzakirələr üçün Səfirliyə getdik. Orada Prezidentin təlimatlarını aldıq və atacağımız addımları hazırladıq. Danışıqlara qayıtdıqda, Lavrov Rusiya Prezidenti Putin və Şoyqu zəng edərkən otaqdan çıxırdı. Biz isə mövqeyimizdən çəkinməyəcəyimizi bir daha təsdiqlədik.

Həmin gün Rusiya üçün danışıqların nəticələnməsi çox önəmli idi. Biz isə görüşə sabah da davam edə biləcəyimizi bildirdik. Bu görüşün ən önəmli anı biz orada olarkən Hadrutun azad edilməsi xəbərinin verilməsi oldu. Bu məlumat bizə çatdırıldıqdan təxminən 15 dəqiqə sonra Ermənistan nümayəndə heyətində böyük təşviş müşahidə olundu. Biz bu xəbəri onlarla da bölüşdük. Belə ki, Ermənistan tərəfi 5+2 formatını (Kəlbəcər və Laçın xaric 5 rayonun azad edilməsi) təqdim etməyə çalışanda, biz bu formatın artıq işləmədiyini qeyd etdik. Cəbrayıl və Hadrutun azad olunduğunu onlara bildirməyimiz danışıqların gedişatını köklü şəkildə dəyişdirdi.