Çin alimləri Ay səthindən götürülən nümunələrdə dəmir pası — hematit və maqemit aşkarlayıblar

Çin alimləri "Chang’e‑6" missiyasının gətirdiyi torpaq və qaya nümunələrində gözlənilməz maddələr aşkarlayıblar. Bu missiya ilə Ayın "qaranlıq tərəfindən" alınan nümunələrdə mikrometr ölçülü kristallar tapılıb. Həmin kristallar dəmir pasının iki növü idi: hematit (α‑Fe₂O₃) və maqemit (γ‑Fe₂O₃). Bu kəşf Ayda oksidləşmənin necə baş verdiyinə dair yeni bir mexanizmi ortaya qoyur. Ay səthində dəmir oksidinin mövcudluğu kosmik tədqiqatlar üçün çox maraqlıdır və planetar geologiya haqqında bilikləri yeniləyir.

Tədqiqatçılar bu oksidlərinin əmələ gəlmə səbəbini araşdırıblar. Onlar güman edirlər ki, bu birləşmələr böyük asteroid təsirləri nəticəsində yaranmış müvəqqəti, yüksək-oksigenli mühitlərdə meydana gəlib. Bu təsirlər keçici olaraq Ay mühitinin tərkibini dəyişdirərək, dəmirin paslanmasına şərait yaradıb. Bu paslaşma prosesi Ayda oksigenin və digər reaktiv maddələrin necə hərəkət etdiyi barədə mövcud fərziyyələrə əlavə elmi dəlillər gətirir.

Bu tapıntı planetologiya üçün əhəmiyyətli dərəcədə vacibdir. O, Ayın "South Pole‑Aitken" (SPA) hövzəsindəki maqnit anomaliyalarının mənşəyini izah edən mühüm elmi sübut təqdim edir. Uzun müddət izahı tapılmayan bu anomaliyalar indi asteroid zərbələri və dəmirin oksidləşməsi ilə əlaqələndirilə bilər. Tədqiqatın nəticələri elmi ictimaiyyətə təqdim edilib və "Science Advances" jurnalında dərc olunub. Bu məlumatlar Chang’e‑6 missiyasının əhəmiyyətini bir daha təsdiqləyir.