Hərbi və xüsusi rütbəli şəxslərə güzəştli şərtlərlə əmək pensiyası təyin edilmə qaydası təsdiqlənib

Nazirlər Kabineti hərbi və xüsusi rütbəli şəxslərə yaşa görə əmək pensiyasının təyin olunması ilə bağlı qaydalara dəyişiklik edib. Bu dəyişikliklər "Təminat xərcliyinin hesablanması, hərbi xidmət müddəti və təminat xərcliyi barədə məlumatların təqdim olunması Qaydaları"na əlavə edilib. Qərar gələcəkdə qüvvəyə minəcək, lakin xidmətin ən çətin şərtlərinin hansı meyarlarla güzəştli xidmət müddətinə aid edildiyini aydınlaşdırır. Yeni qaydalara görə, bəzi xidmət dövrləri bir aya iki ay, bəzi dövrlər isə bir ay yarım kimi hesablanacaq. Bu dəyişikliklər ordu və digər xüsusi orqanlarda ən ağır vəzifələrdə xidmət edən şəxslərin pensiya təminatına birbaşa təsir edir və xüsusi rütbəli şəxslərə güzəştli şərtlərlə pensiya təyin edilməsi üçün əsas yaradır.

Xidmətin bir ayının iki ay sayılması aşağıdakı ən ağır şərtlərə tətbiq edilir: döyüş əməliyyatlarında alınan xəsarət (yaralanma, travma, kontuziya) və ya xəstəlik nəticəsində müalicə müəssisələrində fasiləsiz qalma müddəti bu kateqoriyaya daxildir. Həmçinin, dəniz səviyyəsindən 2500 metrdən yuxarı hündürlükdə yerləşən yüksək dağ yerlərində xidmət müddəti ikiqat hesablanır. Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin və Dövlət Sərhəd Xidmətinin müəyyən etdiyi şərtlərlə reaktiv, turbovintli və turbovallı aviasiyada uçuş işində xidmət edənlər də bu güzəştdən yararlanır. Yüksək təzyiq şəraitində, su altında və barokameralarda işləyən dalğıc vəzifələrində xidmət müddəti də birin ikiyə hesablanması şərti ilə müəyyənləşdirilir. Bu, həmin vəzifələrin tələb etdiyi yüksək fiziki gərginliyi və riskləri nəzərə alır.

Xidmətin bir ayının ay yarım sayılması bir çox çətin xidmət şərtlərini əhatə edir. Bura müvafiq dövlət orqanlarının təqdimatı ilə Nazirlər Kabinetinin təsdiq etdiyi siyahı üzrə hərbi qulluqçuların, daxili işlər və ədliyyə orqanlarının xüsusi rütbəli şəxslərinin xidmət dövrü aiddir. İqlim şəraiti xüsusilə ağır olan yerlərdə xidmət edənlər də bu güzəştdən istifadə edəcəklər. Müdafiə, Daxili İşlər, Ədliyyə, Dövlət Təhlükəsizliyi, Xarici Kəşfiyyat, Dövlət Sərhəd Xidməti və Strateji Obyektlərin Mühafizəsi Dövlət Agentliyinin xüsusi təyinatlı dəstələrində və hərbi birləşmələrində xidmət də ay yarım kimi hesablanır. Həmçinin, paraşütlə tullanma ilə bağlı vəzifələr, sualtı qayıqlarda xidmət, porşen mühərrikli təyyarələrdə uçuş işi və dövlət sərhədlərinin bilavasitə mühafizəsi ilə məşğul olan sərhəd gəmilərində və əsas sərhəd bölmələrində xidmət də bu kateqoriyaya daxildir. Bundan başqa, dəniz səviyyəsindən 1000 metrdən 2500 metrədək hündürlükdə xidmət və fövqəladə vəziyyət zamanı ictimai asayişi qoruma müddəti də bu qayda ilə hesablanır.

Döyüş şəraitində bir xidmət günü iki xidmət günü sayılır. Lakin 1992-ci il yanvarın 1-dən 2004-cü il sentyabrın 13-dək olan dövrlər, eləcə də həmin dövrlərdə alınan yaralar və kontuziyalar nəticəsində müalicədə olma müddəti isə bir xidmət günü üç xidmət günü kimi hesablanır. Bu güzəştli hesablanma Müdafiə Nazirliyinin və Dövlət Sərhəd Xidmətinin qərarı əsasında həyata keçirilir; qərarda döyüş şəraitinin davam etdiyi müddət göstərilməlidir. Terrorçuluğa qarşı mübarizəni bilavasitə həyata keçirən bölmələrdə xidmət müddəti bir xidmət günü iki gün, terror əleyhinə aparılan əməliyyatlarda iştirak müddəti isə bir xidmət günü üç gün kimi hesablanır. Cəzaçəkmə müəssisələrində xidmət edən əməkdaşların xidmət müddəti də güzəştlə hesablanır: adi müəssisələrdə üç iş günü dörd iş günü kimi, yoluxucu xəstəliyi olan məhkumların saxlandığı müəssisələrdə isə iki iş günü üç iş günü kimi nəzərə alınır.

Bu qaydalarda nəzərdə tutulmayan digər güzəştli xidmət dövrləri isə ayrı-ayrı hüquqi aktlar əsasında müəyyənləşdirilə bilər. Qərar hərbi və xüsusi rütbəli şəxslərin xidmət müddətinin hesablanmasında tarixi hüquqi aktlara istinad edir, məsələn, 1992-ci il yanvarın 1-dək olan xidmət müddəti SSRİ qanunlarına uyğun hesablanır. Qeyd olunur ki, yeni Qaydalar 2026-cı il yanvarın 1-dən qüvvəyə minəcək.