London və Brüssel Britaniyanın SAFE müdafiə proqramına qoşulması barədə razılığa gələ bilməyib

Böyük Britaniya və Avropa İttifaqı (Aİ) Londonun birgə Avropa müdafiə investisiya proqramı olan SAFE ("Security Action for Europe") layihəsinə qoşulması məsələsində anlaşa bilməyib. Bu uğursuzluğa səbəb lazım olan maliyyə ödənişi ilə bağlı tərəflər arasındakı böyük fikir ayrılıqlarıdır. Bloomberg agentliyinin yaydığı məlumata görə, 150 milyard avro dəyərində olan Aİ-nin qabaqcıl müdafiə fonduna Böyük Britaniyanın qoşulması ilə bağlı danışıqlar nəticəsiz qalıb. Tərəflər bu həftə görüşsələr də, noyabrın sonuna təsadüf edən son tarixə qədər hər hansı bir razılaşma əldə etmək mümkün olmayıb. Bu, Brexit-dən sonra təhlükəsizlik sahəsində sıx əməkdaşlıq qurmaq cəhdləri üçün ciddi bir maneədir.

Danışıqların əsas çətinliyi maliyyə məbləğlərindəki kəskin fərq idi. Avropa Komissiyası Britaniyadan proqrama qoşulmaq üçün 6,75 milyard avro ödəməyi tələb edirdi. London isə cavabında yalnız 82 milyon avro təklif edib. Brüssel rəsmiləri bu təklifi qəti şəkildə rədd edib. Məhz bu böyük fərq danışıqların iflasa uğramasına gətirib çıxardı, çünki tərəflər xərclərin bölüşdürülməsi mexanizmi üzərində uzlaşa bilməyiblər. Komissiya Britaniyanın fondun potensial faydalarından istifadə etməsi üçün daha yüksək bir maliyyə payı qoymasını israr edirdi.

SAFE proqramının hazırlanma planı onun vəsaitlərinin Avropanın müdafiəsi üçün ən zəruri vasitələrin istehsalına yönəldilməsini nəzərdə tutur. Buraya Pilotsuz Uçuş Aparatları (PUA-lar), raketlər, Hava Hücumundan Müdafiə (HHM) sistemləri və kibermüdafiə üçün avadanlıqlar daxildir. Fondun vəsaitləri əsasən Avropa İttifaqı şirkətlərinə, Ukraynaya, eləcə də Avropa İqtisadi Zonası və Avropa Azad Ticarət Assosiasiyasının üzvlərinə ayrılacaq. Qeyd etmək lazımdır ki, Böyük Britaniyadan başqa, Cənubi Koreya və Türkiyə kimi dövlətlər də bu proqrama çıxış əldə etmək niyyətindədir. Bu, proqramın geniş beynəlxalq əhəmiyyətə malik olduğunu göstərir.