Prezident İlham Əliyev: Qazaxıstanın Azərbaycan ilə münasibətləri qardaşlıq və etimad nümunəsidir - MÜSAHİBƏ

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Qazaxıstana dövlət səfəri ərəfəsində "Kazinform"a müsahibə verib. O, iki ölkə arasında siyasi dialoqun yüksək səviyyədə olduğunu, nəqliyyat, logistika və neft-qaz sahələrində əməkdaşlığın sürətlə inkişaf etdiyini bildirib. Prezident Əliyev Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasındakı əlaqələri ən yüksək dərəcədə möhkəmlik və qarşılıqlı etimad ilə xarakterizə edir. Xalqlarımızı çoxəsrlik tarixi qardaşlıq, dostluq, ortaq türk kimliyi və mənəvi dəyərlər birləşdirir. Bu möhkəm təməl üzərində həqiqi strateji tərəfdaşlıq və müttəfiqlik münasibətləri qurulub.

Dövlət başçısı son üç ildə qardaş ölkəyə yeddinci dəfə səfər etdiyini, Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayevin isə Azərbaycana altı dəfə gəldiyini qeyd edib. Bu aktiv və konstruktiv dialoq dövlətlərarası əlaqələrin bütün səviyyələrdə dərinləşməsinə təkan verir. Prezident Əliyev bu səfərlər zamanı Qazaxıstanın modernləşdirilmə və iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi sahəsində əldə etdiyi dinamik inkişafı və uğurları müşahidə etdiyini vurğulayıb. Ölkələr arasında təxminən 170 sənəddən ibarət güclü hüquq-müqavilə bazası yaradılıb. Bu baza iqtisadi-ticari, investisiya, mədəni-humanitar sahələrdə səmərəli əməkdaşlıq mexanizmlərinin əsasını təşkil edir. O, bu il 20 illiyini qeyd etdiyi Azərbaycan-Qazaxıstan Strateji Tərəfdaşlıq Müqaviləsinin əhəmiyyətini xüsusi qeyd etdi. Əliyev, eyni zamanda, işğaldan azad edilmiş Füzuli şəhərində Kurmanqazı adına Uşaq İncəsənət Mərkəzinin tikintisi üçün Qazaxıstana bir daha minnətdarlığını bildirib. Bu Mərkəz mühüm mədəni-maarif müəssisəsinə çevrilib.

Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında iqtisadi-ticari əməkdaşlıq çox genişdir. İqtisadi-ticari qarşılıqlı fəaliyyətdə davamlı artım müşahidə edilir. Hazırda Azərbaycanda Qazaxıstan kapitalı ilə 250-yə yaxın kommersiya strukturu qeydə alınıb. Bu, investisiya mühitinə olan yüksək etimadı göstərir. Qarşılıqlı ticarətdə müsbət dinamika açıq şəkildə özünü göstərir. 2025-ci ilin yanvar-avqust aylarında əmtəə dövriyyəsinin həcmi keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə üç dəfə çox olmaqla, 547 milyon dollara çatıb. Bu artım Orta Dəhlizin potensialından səmərəli istifadə və logistika infrastrukturunun sistemli müasirləşdirilməsi ilə bağlıdır. İnvestisiya əməkdaşlığı da möhkəmlənir: Azərbaycanın Qazaxıstan iqtisadiyyatına sərmayəsi 225 milyon dollara, Qazaxıstanın Azərbaycana sərmayəsi isə 136 milyon dollara çatıb. Bu göstəricilər tərəflərin uzunmüddətli tərəfdaşlığa və davamlı inkişafa qarşılıqlı marağını nümayiş etdirir.

Nəqliyyat-logistika sahəsində əməkdaşlıq regional bazarların inteqrasiyası üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. 2024-cü ildə Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında tranzit daşımaları əvvəlki dövrlə müqayisədə 20 faiz artaraq 3,5 milyon tondan çox olub. Orta Dəhliz ölkələr arasında dayanıqlı və səmərəli əlaqələrin təmin edilməsində əsas rol oynayır. Aktau və Ələt limanları vasitəsilə daşımaların səmərəsinin artırılması üçün infrastrukturun yenilənməsi üzrə tədbirlər görülür. Bu tədbirlər Orta Dəhlizin Avropa ilə Asiya arasında əsas tranzit marşrutu kimi mövqeyini gücləndirəcək. Rəqəmsal inteqrasiyanı gücləndirən əhəmiyyətli layihə isə 2026-cı ilin sonuna planlaşdırılan Xəzər dənizinin dibi ilə sualtı fiber-optik xətlərin tikintisidir. Enerji sektorunda SOCAR və "KazMunayQaz" arasında Aktau-Ceyhan marşrutu üzrə ildə 1,5 milyon ton Qazaxıstan neftinin tranziti ilə bağlı saziş imzalanıb. Həmçinin, yaşıl energetikanın inkişafı ikitərəfli gündəlikdə vacib yer tutur, bununla bağlı 2024-cü ildə Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistan bir sıra strateji memorandumlar imzalayıblar.

Prezident Əliyev Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) Azərbaycan ilə Qazaxıstan arasında qardaşlıq əlaqələrinin güclənməsində aparıcı rola malik olduğunu bildirdi. 2009-cu ildə Naxçıvanda yaradılan TDT siyasi dialoqun dərinləşməsi və iqtisadi əlaqələrin genişlənməsi üçün hərəkətverici platforma rolunu oynayır. Mədəni-humanitar sahədə əməkdaşlıq da sistemli xarakter daşıyır. 2023-cü ildə Azərbaycanda Qazaxıstan Mədəniyyəti Günləri, 2024-cü ildə isə Qazaxıstanda Azərbaycan Mədəniyyəti Günləri keçirilib. Qazax ədəbiyyatının görkəmli siması Kemel Tokayevin əsərləri Azərbaycan dilində nəşr edilib. Sonda Prezident Əliyev Xəzər dənizinin dayazlaşma probleminə toxunaraq, bunun ekoloji və iqtisadi təhlükələr yaratdığını qeyd etdi. O, vəziyyətin pisləşdiyini və bu səbəblərin təkcə iqlim dəyişikliyi ilə bağlı olmadığını vurğuladı. Azərbaycan rəhbəri bu problemi həll etmək üçün bütün Xəzəryanı ölkələr arasında sıx əməkdaşlıq qurmağın və əlaqələndirilmiş tədbirlər görməyin zəruri olduğunu bildirib.