Qeyri-neft-qaz sektorunda gəlir vergisi üzrə yeni güzəşt mexanizmi tətbiq olunacaq

Ölkəmizdə sosial rifahın artırılması, biznes mühitinin yaxşılaşdırılması və qeyri-neft sektorunda rəsmi məşğulluğun təşviqi istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir. Dövlət Vergi Xidmətindən verilən məlumata görə, 2019-cu ildən özəl sektorda iş yerlərinin rəsmiləşdirilməsinə dəstək verən 7 illik gəlir vergisi güzəştləri cari ilin sonunda başa çatır.

Buna görə, 2026-cı ildən etibarən qeyri-neft-qaz sektorunun özəl bölməsində fiziki şəxslərin gəlir vergisinə dair yeni, mərhələli güzəştlərin tətbiqinə başlanılacaq. Bu islahatların əsas məqsədi iqtisadi fəallığı dəstəkləmək, sahibkarların vergi yükünü azaltmaq və yeni iş yerlərinin yaranmasına təkan verməkdir. Həmçinin, bu addımlar əmək bazarında rəqabətqabiliyyətliliyi artırmağa yönəlib. İslahatların nəticələrini qorumaq və leqallaşma prosesini davam etdirmək üçün, daha az gəlirlərə aşağı vergi yükü tətbiq etməklə əmək haqlarının tədricən vergiyə cəlb edilməsi təklif olunur. Verginin mərhələli tətbiqi iqtisadiyyatda qiymətlərin və əmək haqlarının sabit qalmasına dəstək verəcək. Bu dəyişikliklər bütövlükdə sahibkarlara və işçilərə yeni vergi dərəcələrinə rahat uyğunlaşmağa kömək edəcək.

Yeni sistem gəlir vergisi dərəcələrini illər üzrə artıraraq tətbiq edir. Aylıq məbləğindən asılı olaraq 2500 manatadək gəlirlər 2026-cı ildən 3 faiz, 2027-ci ildən 5 faiz, sonrakı illərdən isə 7 faiz dərəcə ilə vergiyə cəlb olunacaq. 2500-8000 manat aralığında gəlirlər bütün mərhələlərdə 10 faiz, 8000 manatdan yuxarı gəlirlər isə 14 faiz dərəcə ilə vergiyə cəlb olunur. Bu zaman işçinin aylıq gəliri 2500 manatadək olduqda, həmin məbləğin 200 manat olan hissəsindən gəlir vergisinin tutulmaması ilə bağlı güzəşt qüvvədə qalır. Vergi yükünün mərhələli tətbiqi həm biznes subyektləri, həm də işçilər üçün minimum yük təmin edir, daha yumşaq keçidə şərait yaradır.

Gəlir vergisindən başqa, sosial sığorta və icbari tibbi sığorta haqlarında da dəyişikliklər edilir. 2026-cı il yanvarın 1-dən qeyd edilən sektorda muzdlu iş üzrə işçinin aylıq gəliri 8000 manatadək olduqda, sosial sığorta haqlarının dərəcəsi hazırda qüvvədə olan dərəcələrlə davam etdirilir. Lakin işçinin əmək haqqının 8000 manatdan yuxarı hissəsinə görə dərəcə 4 faiz azaldılaraq 25 faizdən 21 faizə endirilir. Bu zaman işçi üzrə 10 faiz, işəgötürən üzrə 11 faiz nəzərdə tutulur.

Özəl sektorda tibbi sığorta haqqı dərəcələri də dəyişir. 2026-cı ilin yanvarın 1-dən etibarən işçi və işəgötürəndən əməkhaqqının 2500 manatadək olan hissəsindən 2 faiz, 2500 manatdan yuxarı olan hissəsinə görə isə hər iki tərəfdən 0,5 faiz hesablanacaq. Bunun nəticəsində, əməkhaqqının 2500-8000 manat intervalında icbari tibbi sığorta haqqının cəmi dərəcəsi 4 faizdən 1 faizə endirilir. İşsizlikdən sığorta haqqının hesablanması hazırda qüvvədə olan qaydada davam edir. Yeni mexanizmlər sosial müdafiə sisteminin maliyyə dayanıqlığını gücləndirməyə və əmək bazarında yüklərin balanslaşdırılmasına kömək edəcək. Bu islahatlar rəsmi məşğulluğun qorunması və təşviqinə şərait yaradır, vətəndaşların rifah səviyyəsinin qorunmasına xidmət edir.