Qlobal İİV mübarizəsində maliyyə böhranı: Beynəlxalq yardım kəskin azalıb

İnsanın İmmunçatışmazlığı Virusuna (İİV) qarşı qlobal səylər son onilliklərin ən ciddi böhranı ilə üzləşir. Xarici KİV-lər bu vəziyyətin əsas səbəbinin beynəlxalq maliyyələşdirmənin kəskin azalması olduğunu bildirir. Hazırda analitiklər maliyyə dəstəyinin azalmasının hansı genişmiqyaslı nəticələrə gətirib çıxardığını təhlil edirlər. BMT-nin mətbuat xidmətindən verilən məlumata görə, bu maliyyə zərbəsi ilk növbədə İİV-in ən çox yayıldığı aşağı və orta gəlirli ölkələrə dəyib. Bu kəskinlik **İİV-lə mübarizə** proqramlarının dayanıqlığını ciddi şəkildə təhlükə altına qoyur.

UNAİDS-in məlumatları vəziyyətin nə qədər ciddi olduğunu göstərir. Hazırda dünya üzrə 40,8 milyon insan İİV-lə yaşayır. Vəziyyəti çətinləşdirən odur ki, təkcə 2024-cü ildə 1,3 milyon yeni yoluxma qeydə alınıb. Ən əsası isə 9,2 milyon insan hələ də müalicə almır. Bu, təxminən hər beş nəfərdən birinin virusla yaşasa da, lazımi tibbi yardımdan məhrum olması deməkdir. Müalicəyə ehtiyacı olanların bu qədər çox olması, **beynəlxalq yardımın azalması** fonunda resurs çatışmazlığını daha da dərinləşdirir.

Maliyyə çatışmazlığı 2025-ci ildə daha da dərinləşəcək. İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının (OECD) qiymətləndirmələrinə əsasən, səhiyyə sistemlərinə yönəldilən xarici yardımın həcmi 2023-cü illə müqayisədə ciddi şəkildə azalıb. Təşkilat bu yardımın 2025-ci ildə **30-40 faiz azaldığını** bildirir. Bu azalma artıq bir çox ölkədə səhiyyə sistemlərinin fəaliyyətində ciddi pozuntulara səbəb olub. Beynəlxalq cəmiyyətin maliyyə dəstəyinin kəsilməsi, yoxsul ölkələrdə İİV-in qarşısının alınması və müalicəsi proqramlarının iflic olması riskini artırır.