Vərəm uşaqlarda hansı yaşda daha təhlüklidir?

Uşaqlar vərəm mikobakteriyasını (Mycobacterium tuberculosis) hava-damcı yolu ilə qəbul edə bilərlər. Bu risk, xəstə böyüklə eyni evdə, otaqda və uzunmüddətli təmas zamanı yaranır. Səhiyyə Nazirliyi Elmi-Tədqiqat Ağciyər Xəstəlikləri İnstitutunun direktoru İradə Axundovanın sözlərinə görə, infeksiya orqanizmə düşdükdə, immun sisteminin hələ tam formalaşmaması səbəbindən bakteriya tez aktivləşir və yayılmış forma yarada bilir. Direktor qeyd edib ki, ən təhlükəli dövr 5 yaşadək uşaqlardır, xüsusilə də 1-3 yaş arası olanlar. Bu yaş səviyyəsində olan uşaqlar vərəmə yoluxma üçün **daha risklidir**, çünki immun sistemi tam formalaşmayıb və bakteriya tez yayılır. 1–3 yaş arası uşaqlarda vərəm mənşəli meningit və ya generalizə olunmuş vərəm formaları yarana bilər. Buna görə də bu kiçik yaş qrupuna xüsusi diqqət yetirilməlidir.

Axundova digər yaş qruplarındakı riskləri də açıqlayıb. 5-10 yaş səviyyəsində olanlar vərəmə yoluxma üçün orta riskdə hesab olunurlar. Bu yaşda yoluxma mümkündür, lakin xəstəliyin aktiv formaya keçmə ehtimalı azdır. Ən yüksək risk qruplarından biri də 11-18 yaş səviyyəsində olanlardır. Bu dövrdə hormonal dəyişikliklər və immun sisteminin qeyri-sabitliyi səbəbilə latent (gizli) vərəm olduğu halda belə aktivləşə bilər. Valideynlərə uşaqlarda vərəmin əlamətləri barədə məlumatlı olmaları tövsiyə edilir, çünki **simptomlar çox vaxt tipik deyil** və xəstəlik gizli gedə bilər. Həyəcan siqnalları arasında uzun müddət davam edən sönük öskürək (bəzən quru), xüsusilə axşamlar olan qızdırma (37–38°C), gecə tərləməsi, arıqlama, iştahasızlıq və halsızlıq yer alır. Həmçinin, dərsə marağın azalması, limfa düyünlərinin böyüməsi və kiçik uşaqlarda inkişafdan qalma kimi əlamətlərə diqqət yetirmək lazımdır.

Uşaqları vərəm xəstəliyindən qorumaq üçün əsas profilaktik tədbirlər mövcuddur. Direktor vurğulayıb ki, **BCG peyvəndi** doğuşdan sonra ilk 3 gün ərzində vurulmalıdır; əks göstəriş olduğu halda isə uşağın 1 yaşına qədər tətbiq edilə bilər. Bu peyvənd uşaqları ağır vərəm formalarından qoruyur. Vərəmli şəxslə təmasda olan uşaqların mütləq yoxlanılması vacibdir. Bu yoxlamalara Mantu və ya Diaskin testləri, eləcə də yaşdan asılı olaraq flüoroqrafiya və ya rentgen daxildir. Əgər uşaq yoluxub, lakin xəstələnməyibsə (latent Vərəm infeksiyası), həkim tərəfindən profilaktik müalicə təyin edilir. Bundan əlavə, düzgün qidalanma və immunitetin gücləndirilməsi mühüm məsələdir; zülal, vitaminlər, təmiz hava və fiziki aktivlik kimi amillər sağlamlığın qorunmasında böyük əhəmiyyətə malikdir.