“Lukoil” Azərbaycanı tərk edir

Rusiyanın enerji nəhəngi "Lukoil" şirkəti ABŞ-ın tətbiq etdiyi sanksiyalar səbəbindən Azərbaycandakı "Şahdəniz" layihəsindən çıxmaq qərarına gəlib. Şirkət layihədəki 19,99 faizlik payını satmaq üçün son tarix kimi 13 dekabrı müəyyən edib. Bu qərarın əsas səbəbi sanksiyalar qüvvəyə mindikdən sonra Lukoilin beynəlxalq bank əməliyyatlarının tamamilə bağlanmasıdır. Bu məhdudiyyət şirkətin layihə üzrə öz öhdəliklərini yerinə yetirməsinə mane olur.

Xüsusilə, 13 dekabrdan sonra Lukoil "cash call" adlanan maliyyə ödənişlərini həyata keçirə bilməyəcək. Bu ödənişlər "Şahdəniz"in davamlı işləməsi üçün ayrılan vacib vəsait hissəsidir və yalnız ABŞ dolları ilə ödənilir. Bu maliyyə öhdəliklərini təmin edə bilməmək isə şirkəti gələcəkdə ciddi problemlərlə üz-üzə qoyur. Maliyyə öhdəliklərinin yerinə yetirilməməsi Lukoil üçün birbaşa defolt riski yaradır. Əldə edilən məlumata görə, şirkət 13 fevral 2026-cı il tarixindən etibarən defolt vəziyyətinə düşmək təhlükəsi ilə qarşılaşır.

Halbuki, "Şahdəniz" layihəsi Lukoil üçün strateji baxımdan çox əhəmiyyətli sayılırdı. Bunu təsdiq edən fakt odur ki, şirkət hələ 2022-ci ildə "Petronas"a məxsus əlavə 9,9 faizlik payı 1,45 milyard dollara alaraq iştirak payını 19,99 faizə çatdırmışdı. Hazırda bu yataqdan illik hasilat 28 milyard kubmetrə qədər çatır. Lukoil indi payının satışından bir neçə milyard dollar gəlir əldə etməyi gözləyir.

Ümumi ehtiyatı təqribən 1,2 trilyon kubmetr təşkil edən "Şahdəniz" yatağından indiyədək 270 milyard kubmetr qaz çıxarılıb. Mənbələr bildirir ki, Lukoilin payını almağa ən ciddi iddiaçılar hazırda layihədə iştirak etməyən ABŞ şirkətləridir. Bu şirkətlər Xəzər dənizindəki enerji bazarına yeni giriş imkanları axtarırlar. Sanksiyalar fonunda ABŞ Maliyyə Nazirliyi Lukoilin xarici əməliyyatları üçün 21 noyabrdan 13 dekabra qədər müvəqqəti icazə verib. Bundan fərqli olaraq, Bolqarıstanda şirkətin maliyyə əməliyyatları 2026-cı ilin aprel ayına qədər davam edəcək istisna statusu qazanıb. Bu istisnalar satış prosesinin tamamlanması üçün vacib vaxt pəncərələridir.