Nəşə Mağazalarının Sıx Yığılması Təcili Yardım Müraciətlərinin Sayını Necə Artırır: Kanadada Aparılan Tədqiqat

Əhali əsasında həyata keçirilən təbii eksperiment, nəşə pərakəndə satış mağazalarının yaxınlığında yaşamağın bu məhsulun istifadəsi ilə bağlı yaranan sağlamlıq problemlərinə necə təsir etdiyini araşdırdı. Tədqiqatçılar mağazalara yaxınlıqla zərərin yüksək səviyyələri arasında əlaqə tapdılar. Ən böyük artımlar xüsusilə bir yerdə cəmlənmiş çox sayda mağazanın olduğu məhəllələrdə müşahidə edildi. Bu nəticələr göstərir ki, pərakəndə satış yerlərinin sayını məhdudlaşdırmaq, sıx birləşmələrin qarşısını almaq və ya müəyyən ərazilərdə mağazaların yerləşdirilməsinə qadağa qoymaq ictimai sağlamlıq məqsədlərinə nail olmağa kömək edə bilər. Tədqiqatın nəticələri "Annals of Internal Medicine" elmi jurnalında dərc edilib.

Kanadanın Ontario bölgəsindəki North York Baş Xəstəxanası və tərəfdaş qurumlardan olan bir tədqiqat qrupu 6,140,595 nəfərdən ibarət böyük bir əhalinin məlumatlarını təhlil etdi. 15 yaşdan 105 yaşa qədər olan iştirakçılar 2017-ci ilin aprelindən 2022-ci ilin dekabrına qədər 10,574 müxtəlif məhəllədə yaşayırdılar. Komanda, 2018-ci ilin oktyabrında leqallaşmadan sonra nəşə pərakəndə satış mağazasının yaxınlığında yaşamağın məhəllə səviyyəsində nəşə ilə əlaqəli təcili tibbi yardım (TTY) müraciətlərinin nisbətinə təsir edib-etmədiyini yoxladı.

Tədqiqatçılar "yaxınlıq" anlayışını müəyyən etmək üçün əyalət qeydlərindən istifadə etdilər. Mağazadan 1000 metrdən çox uzaqda yerləşən məhəllələr "məruz qalmayan", 1000 metr məsafədə yerləşənlər isə "məruz qalan" sayıldı. Sağlamlığa təsirin əsas ölçüsü 100,000 nəfər 15 yaşdan yuxarı əhali üçün nəşəyə aid edilə bilən TTY müraciətlərinin nisbəti idi. Analiz nəticəsində məruz qalan məhəllələrin daha çox böyük şəhər mərkəzlərində yerləşdiyi və məruz qalmayan məhəllələrlə müqayisədə ən aşağı gəlir kvintilində qeyri-mütənasib şəkildə daha çox təmsil olunduğu ortaya çıxdı.

Maraqlıdır ki, yaxınlıqda bir nəşə mağazası açıldıqdan sonra məruz qalan məhəllələrdə nəşə ilə əlaqəli aylıq TTY müraciətlərinin sayında dərhal artım olmadı. Əksinə, məruz qalmayan məhəllələrdə eyni dövr ərzində aylıq TTY müraciətlərində azalma qeydə alındı. İki qrup birbaşa müqayisə edildikdə, məruz qalan məhəllələrdə TTY müraciətlərinin mütləq nisbətində məruz qalmayan ərazilərə nisbətən 12% artım (6%-dən 19%-ə qədər Etibarlı İnterval) müşahidə edildi.

Tədqiqatçılar onu da gördülər ki, 1000 metr daxilində çox sayda nəşə mağazası yerləşən məhəllələr, az mağazası olan ərazilərə nisbətən TTY müraciətlərində daha böyük artımlar yaşadı. Müəlliflərin fikrincə, bu tapıntılar göstərir ki, leqallaşma və pərakəndə satış şəbəkəsinin genişlənməsinin birləşməsi, sadəcə leqallaşmanın özündən fərqli olan ictimai sağlamlıq riskləri yarada bilər. Buna görə də, nəşə pərakəndə satışı yerlərinin sayının məhdudlaşdırılması kimi tənzimləyici tədbirlər xalqın sağlamlığını qorumaq üçün vacib ola bilər.