Stomatologiyada İnqilab: Diş Minasını Bərpa Edən Yeni Gel Hazırlandı

Nottingem Universitetinin alimləri zədələnmiş diş minasını bərpa edən və regenerasiya edə bilən yeni materialdan ibarət gel hazırlayıblar. Bu kəşf diş sağlamlığı sahəsində daha təsirli və uzunmüddətli qulluq üçün yeni imkanlar açır.

Universitetin Əczaçılıq Məktəbi və Kimya və Ətraf Mühit Mühəndisliyi Departamenti tərəfindən yaradılan bu bio-ilhamlı tərkib, aşınmış və ya demineralizasiyaya uğramış minanı yeniləmək üçün nəzərdə tutulub. Material mövcud minanı gücləndirməyə və gələcək çürümənin qarşısını almağa kömək edir. Bu mühüm nəticələr noyabrın 4-də “Nature Communications” jurnalında dərc edilib. Ənənəvi müalicələrdən fərqli olaraq, bu yeni gel florid tərkibli deyil. Əvəzində, o, uşaq yaşlarında minanın əmələ gəlməsinə rəhbərlik edən təbii zülalları təqlid edən proteinlərdən hazırlanıb. Bu, onu standart florid tətbiqləri qədər asan istifadə olunan bir vasitə edir və stomatoloqlar üçün praktik tətbiqi sadələşdirir.

Gel tətbiq edildikdən sonra dişin səthinə hopur, mikroskopik çatlar və deşikləri dolduran nazik, lakin davamlı bir qat yaradır. Bu qat daha sonra tüpürcəkdən kalsium və fosfat ionlarını tutan bir karkas (dayaq) rolunu oynayır. Epitaksial minerallaşma adlanan proses vasitəsilə bu minerallar yeni minaya çevrilir. Bu şəkildə bərpa olunmuş mina mövcud diş strukturu ilə tamamilə inteqrasiya edərək həm gücünü, həm də estetik görünüşünü bərpa edir. Diş minasının zədələnməsi dünya əhalisinin demək olar ki, yarısına təsir edən çürümədə böyük rol oynayır. Mina itirildikdə, dişlər infeksiyalara və kariyesə qarşı daha həssas olur. Bu problemlər diabet və ürək-damar xəstəlikləri kimi daha ciddi sağlamlıq vəziyyətləri ilə əlaqələndirilir. Mina təbii olaraq bərpa oluna bilmədiyi üçün indiyə qədər dental qulluq əsasən profilaktika və ya simptomatik müalicələrə yönəlmişdi, lakin bu gel minanı yenidən qurur. Material hətta açıq dentin üzərində də istifadə edilə bilər; o, mina kimi bir örtük yaradaraq diş həssaslığını azaltmağa kömək edir və plomblar kimi bərpa işlərinin diş səthinə daha yaxşı bağlanmasını təmin edir.

Tədqiqatın aparıcı müəllifi, doktor Abşar Həsən qeyd edib ki, material demineralizasiya olunmuş minaya tətbiq edildikdə, təbii, sağlam minanın arxitekturasını bərpa edərək, kristal böyüməsini mütəşəkkil şəkildə təşviq edir. Alimlər bərpa olunmuş toxumaların mexaniki xüsusiyyətlərini diş fırçalama, çeynəmə və turş qidalara məruz qalma kimi real sınaq şəraitində yoxladılar. Nəticələr göstərdi ki, regenerasiya olunan mina tamamilə sağlam mina kimi davranır. Layihənin rəhbəri professor Alvaro Mata isə texnologiyanın təhlükəsiz, sürətli tətbiq olunan və miqyaslana bilən olduğunu vurğulayıb. O, həmçinin qeyd edib ki, texnologiya çox yönlüdür və mina itkisindən əziyyət çəkən hər yaşda xəstələrə kömək etmək üçün fərqli məhsullara çevrilə bilər. Alimlər artıq "Mintech-Bio" adlı startap şirkəti ilə bu prosesə başlayıblar və gələn il ilk məhsulu bazara çıxarmağa ümid edirlər. Fluoridsiz bu gel diş minasının təbii formalaşmasını təqlid etməklə, müasir stomatologiyanı yenidən formalaşdıra və dünyada insanlara ömür boyu daha sağlam dişlər saxlamağa kömək edə bilər.