AB Sammitinin Əsas Qərarları: Ukraynaya Kredit Dekabra Ertələndi, Qəzza Üçün Təcili Yardım Çağırışı

Brüsseldə keçirilən Avropa İttifaqı (AB) Liderlər Sammitində dövlət və hökumət başçıları Ukraynaya dondurulmuş Rusiya aktivləri hesabına on milyardlarla avro kredit verilməsi barədə qərarın dekabr ayına təxirə salınmasına razılaşıblar. Saatlar davam edən çətin müzakirələrdən sonra liderlər birgə yekun bəyanat yayımladılar. Bu təxirəsalmanın əsas səbəbi Belçikanın nümayiş etdirdiyi sərt mövqe idi. Dondurulmuş Rusiya vəsaitlərinin əksəriyyətinə ev sahibliyi edən Belçika, Moskvanın mümkün hüquqi və maliyyə cavab tədbirləri ilə bağlı narahatlıqları səbəbindən riskin digər üzv ölkələrlə bölüşdürülməsini tələb edirdi. Belçika Baş naziri Bart de Veverin tələbləri nəticəsində məsələnin dekabrda keçiriləcək növbəti iclasda yenidən nəzərdən keçirilməsi qərarı qəbul edildi.

Bəyanatda həmçinin, Avropa Şurasının Ukraynanın 2026-2027-ci illər üçün təcili maliyyə ehtiyaclarını, xüsusən də hərbi və müdafiə səylərini ödəməyi öhdəsinə götürdüyü qeyd olunub. Şura Komissiyanı Ukraynanın maliyyə ehtiyaclarını qiymətləndirərək mümkün maliyyə dəstəyi variantlarını ən qısa zamanda təqdim etməyə çağırdı. Sammit Avropa müdafiəsinə dair də mühüm qərarlar verdi. Liderlər Rusiyanın Ukraynadakı müharibəsinin Avropa və qlobal təhlükəsizlik üçün həyati bir təhdid olduğunu təsdiqlədilər. Buna görə də AB, 2030-cu ilədək tam müdafiə hazırlığına çatmağı hədəfləyir. Ən təcili ehtiyaclara cavab vermək üçün üzv dövlətlərin xüsusilə PUA-lara qarşı müdafiə və hava hücumundan müdafiə qabiliyyətlərini gücləndirməyə yönəlmiş layihələrə diqqət yetirməsi vacib sayılır. AB-nin təhlükəsizlik sahəsində atdığı bu addımlar, kollektiv müdafiənin əsası olaraq qalan NATO-nu tamamlayıcı xarakter daşıyır.

Yekun bəyanatın Yaxın Şərqlə bağlı hissəsində isə ABŞ Prezidenti Donald Tramp tərəfindən irəli sürülmüş sülh planının ilk mərhələsində əldə edilən razılaşma və Şarm Əl-Şeyx Sülh Sammitinin nəticələri müsbət qarşılandı. Bütün tərəflər planın bütün mərhələlərini tam icra etməyə və razılaşmaya zərər verə biləcək hər hansı bir hərəkətdən çəkinməyə çağırıldı. Avropa Şurası bir daha iki dövlətli həllə sadiq qaldığını təsdiqlədi. Bu həll İsrail və Fələstinin təhlükəsiz, tanınmış sərhədlər daxilində yan-yana sülh şəraitində yaşaması deməkdir. Liderlər Qəzzaya humanitar yardımların dərhal, kəsilmədən və geniş miqyasda çatdırılmasını, BMT qurumlarının və yardım təşkilatlarının müstəqil işləməsinə icazə verilməsini tələb etdilər.

AB humanitar yardımların çatdırılmasını quru yollarını tamamlamaq məqsədilə Kipr Dəniz Dəhlizi vasitəsilə də dəstəkləyəcək. Bəyanatda AB-nin Qəzzanın sabitləşməsi, müvəqqəti idarəetməsi, bərpası və yenidən qurulmasına töhfə verməyə hazır olduğu da ifadə olundu. Bundan əlavə, İsrailə Şərqi Qüds də daxil olmaqla İordan çayının Qərb Sahilində gərginliyi azaltmaq çağırışı edildi. Bəyanatda məskunlaşanların zorakılığının, o cümlədən xristian icmalara qarşı zorakılığın bitməsi, beynəlxalq hüquqa görə qanunsuz olan yaşayış məntəqələrinin genişləndirilməsinə son verilməsi və İsrailin hərbi əməliyyatlarının dayandırılması tələb olundu. Şura, iki dövlətli həlli daha da zəiflədən E1 məskunlaşma planının ləğv edilməsi üçün İsrailə xüsusi çağırış etdi.