Çinin Sənaye Mənfəəti Sentyabrda 21,6% Sıçradı: ABŞ-la Ticarət Danışıqlarının Müsbət Təsiri

Çin iqtisadiyyatında böyük bir canlanma müşahidə olunur. Ölkədə illik dövriyyəsi 20 milyon yuandan yuxarı olan sənaye müəssisələrinin ümumi mənfəəti sentyabr ayında illik müqayisədə 21,6 faiz artaraq əhəmiyyətli yüksəliş göstərdi. Milli Statistika Bürosunun açıqlamasına görə, yanvar-sentyabr dövrü üçün ümumi mənfəətlilik əvvəlki ilin eyni dövrünə nisbətən 3,2 faiz yüksəlmişdir. Bu yüksəliş, ilin ortalarında yaşanan çətinliklərdən sonra Çin sənayesinin güclü şəkildə bərpa olunduğunu təsdiqləyir.

Sənaye şirkətlərinin mənfəətləri ilin əvvəlində müsbət dinamika ilə başlamışdı. İlk dörd ayda 1,4 faiz artım qeydə alınsa da, may, iyun və iyul aylarında ardıcıl düşüşlər yaşandı. Bu eniş nəticəsində ilk yeddi ayda ümumi mənfəətlilik 1,7 faiz azalmışdı. Lakin avqust ayında müşahidə edilən 20,4 faizlik sürətli artım bu mənfi tendensiyanı dəyişdi və illik mənfəətliliyi 0,9 faizlə yenidən müsbət əraziyə qaytardı. Sentyabr ayındakı 21,6 faizlik sıçrayış, sənayenin bu bərpa tempini davam etdirdiyini göstərir. Bu yüksəlişdə xüsusilə ABŞ-la ticarət gərginliyinin azalması ilə bağlı ümidlərin böyük rolu var.

Son aylarda müşahidə olunan mənfəət artımının əsas səbəbi ABŞ və Çin arasındakı ticarət mübahisələrindəki yumşalma meylidir. Donald Trampın yenidən vəzifəyə başlamasından sonra tətbiq etdiyi gömrük tariflərini yüksəltmə siyasəti, Çinin qarşılıqlı tarif artımları ilə cavab verməsi nəticəsində ciddi bir gərginliyə çevrilmişdi. Gərginlik pik nöqtəsinə çatanda ABŞ Çin mallarına tətbiq etdiyi tarifləri 145%-ə, Çin isə ABŞ mallarına tətbiq etdiyi tarifləri 125%-ə qədər qaldırmışdı. Bu vəziyyətdən yaranan qeyri-müəyyənlik uzun müddət Çin şirkətlərinin fəaliyyətinə ciddi mənfi təsir göstərirdi.

Gərginliyi azaltmaq və ticarət əlaqələrini normallaşdırmaq üçün tərəflər bir sıra danışıqlar apardılar. İlk mühüm addım mayın 10-11-də İsveçrənin Cenevrə şəhərində atıldı; burada gömrük vergilərinin 90 gün ərzində qarşılıqlı azaldılması qərarı verildi. Nəticədə, mayın 14-dən etibarən ABŞ vergini 145%-dən 30%-ə, Çin isə 125%-dən 10%-ə endirdi. Daha sonra iyun ayında Londonda nümayəndə heyətləri əvvəlki razılaşmanın tətbiqi üçün çərçivə barədə anlaşıb. İyul ayında İsveçin Stokholm şəhərində keçirilən üçüncü raund danışıqlarda müvəqqəti uzlaşmanın 12 avqust tarixindən etibarən daha 90 gün uzadılması razılaşdırıldı. Bu danışıqlar seriyası tərəflərin razılığa gəlməkdə maraqlı olduğunu göstərdi.

Sentyabrın 14-15-də İspaniyanın Madrid şəhərində müzakirə aparan heyətlər, müvəqqəti uzlaşmanın bitmə tarixi olan 10 noyabr əvvəlində yenidən bir araya gəlməyi qərarlaşdırdılar. Ən son oktyabrın 25-26-da Malayziyanın paytaxtı Kuala-Lumpurda baş tutan görüşdə isə tərəflər tariflər üzrə "ilkin çərçivə razılaşması" əldə etdiklərini bəyan etdilər. Bu vacib razılaşma ilə bağlı yekun qərarın isə 30 oktyabr tarixində hər iki ölkənin liderlərinin görüşündə veriləcəyi bildirildi. Ticarət müharibəsindən çıxış yolu tapılması istiqamətində atılan bu davamlı addımlar, Çin sənayesinin mənfəət göstəricilərinin gözlənilən səviyyədə artmasına birbaşa təsir edən əsas amildir.