El Klasiko: Real Madrid və Barselona Rəqabətinin Tarixi Kökləri və Siyasi Gərginliyi

1902-ci il mayın 13-də, cəmi iki il yarım əvvəl qurulmuş "FC Barselona" klubu İspaniyanın paytaxtına səfər etdi. Məqsəd, ölkənin baş şəhərində cəmi iki ay əvvəl rəsmiləşmiş "FC Madrid" komandası ilə ilk dəfə qarşılaşmaq idi. Həmin vaxt heç kim bilmirdi ki, bu oyun dünya futbolunun ən böyük rəqabətinin təməlini qoyacaq. Katalan komandası üçün bu turnirdəki qarşılaşma sadə bir mərhələ idi, çünki əsas hədəf İspaniyanın ən güclü komandası sayılan "Atletik Bilbao" ilə final oynamaq idi. Bu matç, 16 yaşı tamam olduqdan sonra rəsmən taxta çıxan Kral VIII Alfonsonun tacqoyma mərasimini qeyd etmək üçün təşkil edilmiş Tacqoyma Kubokunun yarımfinalı idi. Bu, həm də İspaniya ərazisindən komandaların qatıldığı ilk futbol turniri idi. 1899-cu ildə Avropada futbolun populyarlıq qazandığı bir dövrdə şəhərdə yaşayan bəzi əcnəbi gənclər tərəfindən qurulan "FC Barselona", ilk qarşılaşmada "Madrid"dən daha çox təcrübəyə malik idi.

İlk "El Klasiko" oynanarkən, "Barselona"nın heyətində iki isveçrəli, bir alman və üç ingilis futbolçu vardı. Əksinə, 1920-ci ildə adını "Real Madrid" olaraq dəyişəcək olan Madrid klubunun heyətində yalnız bir əcnəbi oyunçu var idi. Klubun rəsmi qurulmasından cəmi iki ay keçmişdi, buna görə də "Madrid" sadəcə paytaxtdakı digər komandalarla dostluq oyunları keçirmişdi və təcrübəsi az idi. Tarixi görüş, hazırda "Santyaqo Bernabeu" Stadionunun yerləşdiyi La Kastellana küçəsindəki at yarışı meydançasında baş tutdu. Meydança çox böyük idi və üzvi gübrə kimi at peyinindən istifadə olunurdu ki, bu da o dövrdə tetanus kimi xəstəliklərə səbəb ola bilərdi. Ağ formalarda çıxış edən "Los Blankos"un (Ağlar) yeganə əcnəbi oyunçusu Artur Conson matçın ilk qolunu vurdu və beləliklə, El Klasikoda topu tora göndərən ilk futbolçu kimi tarixə düşdü. Buna baxmayaraq, oyun "Barselona"nın 3-1 hesablı üstünlüyü ilə bitdi. Katalanlar bu qələbə ilə turnirin finalına yüksəlsələr də, sonda Bask komandası olan "Atletik Bilbao" çempionluğu qazandı. Bu turnir indiki Kral Kuboku yarışının ilk versiyası hesab olunur.

İspaniya komandaları arasında qarşılaşmalar sonrakı illərdə də davam etdi. 1902-1916-cı illər arasında "Madrid" və "Barselona" yeddi dəfə üz-üzə gəldi; "Barselona" beş qələbə qazandı, iki oyun heç-heçə başa çatdı. Lakin iki komanda arasındakı əsl düşmənçilik səkkizinci qarşılaşmada verilən mübahisəli hakim qərarı ilə başladı. Qol fərqinin qalibi müəyyən etmədiyi turnir formatında, 1916-cı ilin mart ayında hər iki komandanın bir qələbə qazanmasından sonra, pley-off matçı keçirilməli oldu. Bu, klublar arasındakı qeydə alınan ən qədim mübahisədir. Madridin "Campo de O’Donell" Stadionunda keçirilən oyuna hakim kimi "Real Madrid"in keçmiş oyunçusu Xose Anxel Berraondo təyin edildi. Berraondo keçmiş komandasının xeyrinə üç dəfə penalti zərbəsi verdi və "Barselona"nın bir qolunu ləğv etdi. Həmin oyunun sonunda Santyaqo Bernabeu 118-ci dəqiqədə üçüncü penaltini qola çevirərək hesabı 6-6 etdi. Təkrar matçda da Berraondonun qərarları ciddi etirazlara səbəb oldu, xüsusən də "Madrid"in xeyrinə verilən son dəqiqə penaltisindən sonra. Nəticədə "Barselona" oyunçuları etiraz əlaməti olaraq meydanı tərk etdi və turnirdən çıxdı.

İspaniya futbol liqası La Liqa 1929-cu ildə təsis edildikdən sonra iki komanda arasında müntəzəm qarşılaşmalar başladı. 1950-60-cı illərdə "Real Madrid" Avropada hökmranlıq etdi, Alfredo Di Stefano və Ferens Puşkaş kimi əfsanələrin köməyi ilə ardıcıl beş Avropa Çempionlar Kubokunu qazandı. 70-ci illərin ortalarında hollandiyalı ulduz Yohan Kroyfun "Barselona"ya keçməsi rəqabətə yeni bir səviyyə gətirdi. Daha sonra, 2000-2006-cı illər arasında "Real Madrid" Luis Fiqo, Zinəddin Zidan, Ronaldo və Devid Bekhem kimi oyunçulardan ibarət "Qalaktikos" (Galacticos) dövrünü yaşadı. Eyni dövrdə "Barselona" da Ronaldinyo, Samuel Eto’o və Tyerri Henri kimi ulduzları heyətə cəlb etməklə tərəflər arasındakı gərginliyi artırdı. Lakin "El Klasiko"nu qlobal futbol rəqabətinin zirvəsinə qaldıran əsas simalar Portuqaliyalı Kristiano Ronaldo və Argentinalı Lionel Messi oldu. Onların hər ikisinin "Real Madrid" və "Barselona"da oynadığı dövrlərdə "Qızıl Top" mükafatını növbə ilə qazanmaları dünya miqyasında marağı böyük ölçüdə artırdı. İnanılır ki, 23 aprel 2017-ci ildə oynanılan matç 185-dən çox ölkədə yayımlanmış və təxminən 650 milyon insana çatmışdır.

Bu rəqabətin ən siyasi və mübahisəli nəticəsi 1943-cü il iyunun 13-də "Real Madrid"in 11-1 hesablı qələbəsidir. Bu nəticə, diktator Fransisko Frankonun siyasi müdaxiləsi ilə əldə olunduğu iddia edildiyi üçün böyük qalmaqala çevrildi. Bu hadisə "Real Madrid"in reputasiyasına zərər vurdu və klub uzun müddət "rejimin rəsmi klubu" ittihamları ilə üzləşdi. İddialara görə, Frankonun xüsusi polisi matçdan əvvəl "Barselona"nın soyunma otağına girərək oyunçuları təhdid edib. Lakin bu iddia heç vaxt rəsmən təsdiqlənməyib. Ən son qalmaqal 2023-cü ildə "Barselona"nın İspaniya Hakimlər Komitəsinin keçmiş sədr müavininə 8,4 milyon avro ödəməsi ilə bağlı korrupsiya ittihamı oldu. "Barselona"nın prezidenti Joan Laporta isə cavab olaraq "Real Madrid"i "son 70 ildə hakimlər tərəfindən qorunan sistemin komandası" adlandırdı. "Real Madrid" isə buna qarşılıq Franko rejimindən seçilmiş faktları önə çəkən bir video ilə cavab verdi, burada Frankonun Katalan klubunu üç dəfə iflasdan qurtardığı və rejim dövründə klubun səkkiz liqa çempionluğu qazandığı vurğulanırdı. La Liqanın yarandığı dövrdən bəri oynanılan 261 "El Klasiko" matçının statistikasına gəldikdə, "Real Madrid" 106, "Barselona" isə 104 qələbə qazanıb, 52 görüş isə heç-heçə başa çatıb.