Latviyada Kişi Çatışmazlığı Səbəbi: Qadınlar Niyə "Bir Saatlıq Ər" Xidmətindən İstifadə Edir?

Son illərdə Latviya cəmiyyətində diqqət çəkən böyük bir sosial problem müşahidə olunur: ölkədə kişilərin sayı sürətlə azalır. Qadınlar təhsil, sağlamlıq və ömür uzunluğu baxımından daha üstün vəziyyətdə olsalar da, kişilər spirtli içki qəbulu, iş qəzaları və yüksək intihar nisbətləri səbəbindən daha erkən yaşda həyatlarını itirirlər. Bu vəziyyət, xüsusilə subay xanımlar üçün ciddi bir tərəfdaş tapmaq çətinliyi yaradıb. Kişi çatışmazlığı o həddə çatıb ki, Latviyada qeyri-adi bir xidmət növü ortaya çıxıb – bu, "bir saatlıq ər" adlanır. Bu xidmət, qadınlara evdəki kiçik təmir və məişət işləri üçün peşəkar ustalar çağırmağa imkan verir.

Latviyalı qadınlar gündəlik həyatda bu demoqrafik qeyri-bərabərliyi hiss edirlər. Məsələn, 29 yaşlı Dania, işlədiyi festivallarda personalın demək olar ki, hamısının qadın olduğunu bildirir. O qeyd edir ki, burada bir problem yoxdur, amma mühitdə bir az da kişi olsa, daha tarazlı bir vəziyyət yaranardı – ən azından söhbət edəcək, tanış olacaq bir neçə nəfər tapılardı. Onun rəfiqəsi Zane isə vəziyyətin ciddiliyini başqa bir faktla izah edir: çoxlu sayda qadın partnyor tapmaq məqsədilə ölkə xaricinə üz tutur. Zane deyir ki, "Ətrafımdakı hər kəs başqa ölkələrə gedir və münasibətlərini orada qurur. Burada kişi tapmaq həqiqətən çox çətindir".

Kişilərin sayının azlığı səbəbindən yaranan bu yeni sektor Latviyalı xanımların məişət problemlərini həll etməyə yönəlib. Cəmi bir neçə avro qarşılığında qadınlar kran təmiri, televizorun montajı, mebelin quraşdırılması, elektrik işləri, hətta ağır əşyaların daşınması kimi vəzifələr üçün evə usta çağırır. Komanda24 kimi şirkətlər həftənin hər günü "qızıl əllərə" sahib ustaları qadınların evinə göndərir. Digər platforma olan Remontdarbi.lv isə bu xidməti bir növ "evin daxilində Uber" kimi tətbiq edir, tələb yaradan qadınlara ən geci bir saat ərzində usta göndərir. Bu, məişət təmiri xidməti olaraq qadınların fiziki güc tələb edən və ya texniki bacarıq istəyən işlərdə kömək almasını asanlaşdırır.

Bəs Latviyada kişilərin sayı nə üçün bu qədər azdır? Sosioloq Baiba Bela kişi əhalisindəki bu kəskin azalmanı elmi əsaslarla izah edir. O bildirir ki, 30-40 yaş aralığında olan kişilərin ölüm nisbəti eyni yaşda olan qadınlara nisbətən üç dəfə yüksəkdir. Bunun əsas səbəbləri isə alkoqol, yol qəzaları və iş qəzalarıdır. Bu ölümcül faktorlar birlikdə Latviyanın demoqrafik mənzərəsini dəyişdirərək, cəmiyyətdə ciddi bir gender disbalansı yaradır və qadınları həyatlarının müxtəlif sahələrində bu çatışmazlığın nəticələri ilə üz-üzə qoyur.