Qəzza Məhkəməsi İstanbulda Yekun Qərarı Açıqladı: İsrailin Sanksiya və Boykotlarla Məsuliyyətə Cəlb Edilməsi Tələb Olunur

Qəzza Məhkəməsi İstanbulda üç gün davam edən final iclasından sonra yekun qərarını elan etdi. Bu qərarda İsrail rejiminin tamamilə təcrid olunması, onunla normallaşmanın rədd edilməsi və müharibə cinayətlərinə görə məsuliyyətə cəlb edilməsi üçün qlobal fəaliyyətə çağırış edilir. Məhkəmə, İsrailə qarşı boykotların, investisiyaların geri çəkilməsinin, sanksiyaların, hərbi embarqoların tətbiq edilməsini, cinayət təqiblərinin və mülki iddiaların qaldırılmasını zəruri sayır. Həmçinin ictimai maarifləndirmə, geniş miqyaslı etirazlar və sivil itaətsizlik hərəkətləri təşkil etmək tövsiyə edildi. Qəzza Məhkəməsi ilk başlanğıc toplantısını Londonda keçirmiş, daha sonra ilk ümumi iclasını Sarayevoda gerçəkləşdirmişdi. Yekun iclas isə İstanbul Universitetinin Prof. Dr. Cəmil Birsel Konfrans Salonunda baş tutdu.

Keçmiş BMT Fələstin üzrə Xüsusi Məruzəçisi Prof. Dr. Riçard Falkın rəhbərlik etdiyi məhkəmə heyəti, üç gün ərzində soyqırımın müxtəlif aspektləri-təhsildən tutmuş səhiyyəyə, mənzil hüququndan mətbuata qədər-üzrə ifadələr dinləyib. İclas zamanı 150-dən çox şahid, alim və aktivist soyqırım prosesi barədə öz müşahidələrini bölüşdü. Qərar iclasında çıxış edən İstanbul Universitetinin rektoru Prof. Dr. Osman Bülent Zülfikar, verilən bu qərarların işğaldan sonrakı mübarizənin azadlıqla nəticələnməsinə səbəb olmasını arzuladığını bildirdi. Rektor, bu fəaliyyətlərin davamlı olmasının vacibliyini qeyd edərək, “Təəssüf ki, işğal, milli mübarizə və azadlıq bir-birini izləyir. Amma azadlıqdan sonra da həyat var. Bu da şükürdür,” deyə əlavə etdi.

İclasda çıxış edən İslam Əməkdaşlığı Gənclər Forumunun (ICYF) sədri Taha Ayhan isə beynəlxalq sistemin zəifliyini və məsuliyyətin olmamasını qabartdı. O vurğuladı ki, Qəzza Məhkəməsinin bu son iclası bir daha göstərdi ki, Fələstindəki işğal sona çatmadan və müstəqil Fələstin Dövləti qurulmadan bəşəriyyətin digər problemləri də bitməyəcək. Ayhan, Fələstin məsələsinin yaşadığımız bütün problemlərin mərkəzində dayandığını dedi. O, bu məhkəməni son olaraq görmədiklərini bildirərək, "Artıq əlimizdə bir qərar var; bu qərarla bütün qərar qəbul edənləri, qanunvericiləri və dünya miqyasında hakimləri inandırmalıyıq. Soyqırımı törədənləri, onların əməkdaşlarını və təmizə çıxaranları ədalət qarşısına çıxarmaq bizim vəzifəmizdir. Ədalət yerini tapana qədər hamımız birlikdə, tək səs olaraq ədalət tələb etməliyik,” deyə çıxışını yekunlaşdırdı.

Daha sonra Prof. Sami Əl-Arian, Prof. Kristin Çinkin, Dr. Qada Karmi, Yazıçı Kenize Murad, Prof. Çandra Muzaffar və Prof. Biljana Vankovskadan ibarət münsiflər heyətinin qərarı açıqlandı. Münsiflər heyətinin sədri Kristin Çinkin tərəfindən oxunan mətndə, jürinin dövlət səlahiyyətinə malik olmasa da, hüquq güc qarşısında susdurulanda, vicdanın son müraciət yeri olduğu qeyd edildi. O, məhkəmənin hər hansı bir şəxsi, qurumu və ya dövləti günahlandırmadığını, lakin İsrailin Qəzza zolağında törətdiyi soyqırım cinayətlərinə görə məsuliyyətsizliyə qarşı sivil cəmiyyətin reaksiyası olduğunu vurğuladı. Çinkin, cəzasızlığın dünyadakı şiddət dövrəsini qidalandırdığını əsas gətirərək, soyqırımın adının qoyulması və sənədləşdirilməsinin vacibliyinə inandıqlarını bildirdi. “Qəzzadakı soyqırım bütün bəşəriyyətin problemidir. Dövlətlər susanda, sivil cəmiyyət danışmaq məcburiyyətindədir,” deyə açıqlamada deyilir.

Açıqlamanın son hissəsində isə konkret tövsiyələr irəli sürüldü. Tövsiyələr sırasında aşağıdakılar yer aldı: İsrailin və bütün dəstəkçilərinin siyasi, hərbi, iqtisadi və ideoloji məsuliyyətlərinin hüquqi yollarla sorğulanması; İsrailin Birləşmiş Millətlər Təşkilatından və ona bağlı qurumlardan kənarlaşdırılması; BMT Baş Assambleyasının 377 A(V) nömrəli "Sülh Naminə Birləşmə" qərarının işə salınması və Qəzzada mühafizə qüvvəsi yaradılması; Fələstin xalqının öz müqəddəratını təyin etmək hüququnun tanınması; sionist rejimin güc mənbələrinin müəyyən edilməsi və qlobal miqyasda zəiflədilməsi; siyasi, iqtisadi, akademik, mədəni və sosial sahələrdə əlaqəli qlobal fəaliyyət çağırışı.