Taliban Zindanından Keçən Möcüzəvi Məhəbbət: Əfqan Müsəlman Safi Raufun Yəhudi Həyat Yoldaşı ilə Hekayəsi

Dünya 2021-ci ilin avqust ayında, Taliban Qabili ələ keçirdiyi zaman hava limanında hökm sürən böyük xaosa tamaşa edirdi. Həmin günlərdə ölkədən qaçmağa çalışan Əfqanların çaresiz anları bütün dünyanı silkələmişdi. Həmin ərəfədə isə ABŞ-ın paytaxtı Vaşinqtonda keçmiş dəniz piyadaları həkimi Safi Rauf səssiz bir missiyaya başlayırdı: Əfqanıstanda köməksiz vəziyyətdə qalan dostlarına və həmkarlarına yardım etmək. O, həyatları xilas etməyə çalışarkən, ağlına gəlməzdi ki, fərqli din və mədəniyyət sərhədlərini aşaraq, həyatının böyük eşqini tapacaq. Müsəlman kişi olan Safi, yəhudi qadın Sammi Cannold ilə tanış olacaqdı.

Safi Rauf o anları belə xatırlayır: "Əvvəlcə tərəddüdlə bir nəfərə yardım etməyə başladım. O iş bitdi. Sonra başqa birinə, ardınca bir başqasına kömək etdim. Bir an içində özümü sahədə yüzlərlə, Vaşinqtondakı ofislərdə isə onlarla insanın çalışdığı nəhəng bir əməliyyatın mərkəzində tapdım." Qaçqın düşərgəsində doğulub gənc yaşda ABŞ-a köçən Safi, özünü nəhəng bir xilasetmə işinin mərkəzində idi. Məhz bu gərgin günlərdə, Nyu-Yorkda yerləşən teatr rejissoru Sammi Cannold ilə yolları kəsişdi. Sammi bir dostunun ailəsini Qabildən çıxarmaq istəyirdi. O, Safinin qrupu haqqında televiziya proqramını izlədikdən sonra ona yazdı: "Mənə ən yaxşı edə biləcəyim şeyin Vaşinqtona gəlib komandaya qoşulmaq olduğunu dedi." Sammi dərhal çamadanını hazırlayıb qatarla Vaşinqtondakı əməliyyat mərkəzinə gəldi. Bura hərbi təcrübəsi olan könüllülərlə dolu idi, Sammi isə teatr dünyasından gəlirdi. Qısa müddətdə o, cədvəllərə və əlaqələrə öyrəşməsi sayəsində rabitə üzrə məsul şəxs oldu.

Bu böyük fövqəladə vəziyyətin və stressin ortasında, başqa bir şey də baş verirdi – romantika. Sammi etiraf edir ki, Safi ilə aralarında qarşılıqlı cəlb hissi vardı. Hətta Safinin yaşını Google-da axtarmışdı, çünki o qədər yorğun görünürdü ki, yaşından daha böyük təsir bağışlayırdı. İlk uzun gəzintilərini gecə, səhər saat 3 radələrində etdilər. Təhlükəli təxliyyə əməliyyatlarını gözləyərkən Vaşinqtondakı abidələr arasında gəzdilər və nəhayət Linkoln Abidəsinə çatdılar. Sammi bu anı "Film kimi idi" deyə xatırlayır. Mədəni maneələr isə aydın idi. Safinin dindar müsəlman ailəsi onun Əfqan qadınla, görücü vasitəsilə evlənməsini gözləyirdi, Sammi isə yəhudi idi. Ancaq ikisi də geri çəkilmədi. Sammi Safini öz dünyasına, "Səfillər" (Les Misérables) musiqili tamaşasına apardı. Safi tamaşaya aşiq oldu, əsas obraz Mariusla özünü yaxın hiss edirdi; o da həm üsyankar, həm də aşiq idi. Safi deyir ki, bu, onun üçün sağ qalmaq uğrunda mübarizə apararaq böyüməsini xatırladırdı.

2021-ci ilin dekabrında Safi qardaşı ilə birlikdə humanitar yardım işləri üçün yenidən Qabilə getdi. Bütün xəbərdarlıqlara baxmayaraq, Talibanın ona toxunmayacağına zəmanət verdiyini düşünürdü. Lakin Əfqanıstanda son günlərində Safi, qardaşı və beş əcnəbi işçi Taliban kəşfiyyatı tərəfindən həbs olundu. İlk bir neçə gün onu tək, soyuq bir zirzəmi kamerasında saxladılar. Otağın iki metrə iki metr olduğunu, nə pəncərə, nə də yataq olduğunu söyləyir. Nyu-Yorkda olan Sammi isə dərhal panikaya düşdü və Google Xəritələr vasitəsilə Safinin yerini tapdı. Nöqtə Talibanın kəşfiyyat qərargahını göstərirdi. Həftələr boyu davam edən sükutdan sonra Safi, evlənmək üçün pula ehtiyacı olan bir nəzarətçi ilə dostluq qura bildi. Safi əmisi oğlundan bir qədər pul və cib telefonu gətirməsini təşkil etdi. O, zirzəmi kamerasında siqnal tapmaq üçün qardaşının çiyninə çıxaraq Sammiyə mesaj göndərdi: "Salam, necəsən? Səni sevirəm." Sammi 17-ci gündə ilk zəngi qəbul etdi. Onun sağ olduğunu bilmək böyük bir rahatlıq idi.

Həbsdə olduğu müddətdə Safi "Səfillər"dən aldığı ilhamla dirənməyə davam etdi. O, ilk 70 gün günəş işığı görmədi. Çarəsizlik içində o, musiqilidən olan "İnsanların oxuduğunu eşidirsənmi?" mahnısını zümzümə edirdi. Bu, onun müqavimət himni olmuşdu. Sammi ilə gizli söhbətlər də davam edirdi; Safi nəzarətçilər eşitməsin deyə yorğanın altına girib pıçıldayırdı. Danışıqlar uzandıqca uzandı. 70-ci gündə razılıq əldə edildi, lakin Samminin dediyinə görə, Taliban ABŞ hərəkətə keçməsə, hətta edamla hədələmişdi. Nəticədə, prosesi sürətləndirmək üçün Sammi və Safinin ailəsi Qətərə getməli oldu. Sammi ilk dəfə orada Safinin ailəsi ilə görüşdü. Mədəniyyətlərarası bu böhran hər kəsi birləşdirdi. Sammi deyir ki, ailənin onu qəbul etməsi qeyri-adi idi. 105 gündən sonra Safi azad edildi və Əfqanıstandan ayrıla bildi.

ABŞ-a qayıtdıqdan sonra birlikdə yaşamağa başladılar, daha sonra isə evləndilər. Onların toyu Əfqan, Yəhudi və teatr ənənələrinin unikal qarışığı idi. Qonaqlar Əfqan geyimləri geyindi, Yəhudi mahnıları ifa olundu, Safi dostları ilə birlikdə "Damdakı Kamançaçı" musiqili tamaşasından "şüşə rəqsi" etdi. Safinin nişan üzüyündə hətta həbsxanada olduğu günlərdən bir xatirə də var: Safi kamerasının kilidinin metalından kiçik bir parçanı üzüyə yerləşdirmişdi. Sammi deyir ki, bu təcrübə onların münasibətini tamamilə dəyişdirdi. Safi isə minnətdarlıqla doludur: "Həyat bundan sonra nə gətirsə gətirsin, heç vaxt o günlər qədər çətin olmayacaq. İndi buradayıq, sınmamışıq və hələ də bir-birimizi sevirik. Bu tam mənasıyla bir möcüzədir."