Yəməndəki Həzrəmut Qəbilə İttifaqının Hərəkətləri Qırmızı Dənizdə Ticarət Yollarını Necə Təhdid Edir

Yəmənin şərqində yerləşən Həzrəmut əyalətində silahlı qəbilə ittifaqının güclənməsi ölkədəki daxili münaqişəni daha da dərinləşdirir, eyni zamanda Qırmızı dəniz və Ədən körfəzində qlobal ticarət təhlükəsizliyi üçün ciddi risk yaradır. Son həftələrdə bu bölgə "Həzrəmut Qəbilə İttifaqı" adı altında birləşən silahlı qruplaşmaların hərəkət mərkəzinə çevrilib. Bu qəbilələr neft yataqlarını, strateji yolları və mühüm əraziləri nəzarət altına alaraq hökumət qüvvələrinə açıq meydan oxuyublar. Bu inkişaflar Yəməndə illərdir davam edən siyasi və humanitar böhranı ağırlaşdırmaqla yanaşı, dünya dəniz daşımalarının təhlükəsizliyini təhdid edən yeni bir gərginlik zonası yaradır.

Həzrəmut, Yəmənin ən böyük vilayətidir və ölkənin əhəmiyyətli enerji mənbələrinin yerləşdiyi strateji bir mövqeyə malikdir. Qəbilə ittifaqının neft sahələrini zəbt etməsi, yolları kəsməsi və dövlət mülkiyyətinə müdaxiləsi dövlət orqanlarının bölgədəki hakimiyyətini tamamilə zəiflədib. Bu vəziyyət radikal terror təşkilatlarının yenidən fəallaşa biləcəyi barədə narahatlıqları artırır. Qeyd edək ki, Həzrəmut 2015-ci ildə Ərəbistan Yarımadasında Əl-Qaidənin (ƏYƏQ) nəzarətinə keçmiş və təşkilat burada mühüm baza qurmuşdu. Maraqlıdır ki, bu son hadisələr ittifaqın öz daxilində də parçalanmaya səbəb olub. Noyabrın 29-da keçirilən geniş qəbilə yığıncağında ittifaqın lideri, Şeyx Ömər bin Həbriş əl-Əlinin vəzifədən uzaqlaşdırılması qərara alınıb. Buna səbəb kimi liderin "**ittifaqın əsl hədəflərindən yayınması**" göstərilib, bu isə bölgədəki nəzarət uğrunda mübarizənin nə qədər mürəkkəb olduğunu göstərir.

Həzrəmut Qəbilə İttifaqının aqressiv addımları Yəmən təhlükəsizlik qüvvələrindən biri olan **Həzrəmi Elit qüvvələrini** hədəfə çevirir. Bu qüvvələr 2016-cı ildə Əl-Qaidəni Mukalladan təmizləməyə nail olmuşdu. İndi isə onlar yenidən radikal qrupların hədəfindədirlər. Mütəxəssislər, Həzrəmi Elit qüvvələrinin zəifləməsinin Əl-Qaidənin bölgəyə geri dönməsinə şərait yarada biləcəyi barədə xəbərdarlıq edirlər. Bu vəziyyət Qırmızı dəniz və Ədən körfəzinin təhlükəsizliyi baxımından çox təhlükəlidir. Yəmən hökuməti isə Husi yaraqlılarının illərdir beynəlxalq dəniz yollarına qarşı həyata keçirdiyi hücumları davamlı olaraq vurğulayır. İran dəstəkli Husilər son iki ildə 115 ticarət gəmisini hədəf alıb. Yəmənin Böyük Britaniyadakı səfiri Yasin Səid Numanın sözlərinə görə, bu hücumlar nəticəsində Qırmızı dəniz birbaşa "**hərbi əməliyyat zonasına**" çevrilib.

Təhlükəsizlik problemləri ilə yanaşı, bölgədəki döyüşlərin ekoloji nəticələri də ciddi narahatlıq doğurur. Neft tankerlərinə edilən hücumlar Qırmızı dənizə kimyəvi maddələrin sızması riskini yaradır. Belə bir sızma dəniz ekosistemini və minlərlə balıqçı ailəsinin gəlir mənbəyini məhv edə bilər. Mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, ehtimal olunan böyük sızıntı "dönüşü olmayan ekoloji fəlakət"ə yol açacaq. Həzrəmutdakı yeni qəbilə hərəkatı Yəməndəki böhranı daha da dərinləşdirir və qlobal dəniz ticarət yolları üçün təhlükə siqnalı verir. Ekspertlər, qarşıdakı həftələrdə baş verə biləcək yeni toqquşmaların regional və beynəlxalq təhlükəsizliyi ciddi şəkildə sarsıdacağı qənaətindədirlər. Buna görə də beynəlxalq ictimaiyyətin yaraqlıların strateji bölgələr üzərindəki nəzarətini məhdudlaşdırmaq üçün birgə addımlar atması zəruridir.