Aİ “Huawei” və “ZTE” Avadanlıqlarının Şəbəkələrdən Tamamilə Çıxarılması Üçün Yeni Qanun Hazırlayır

Avropa Komissiyası (AK) Avropanın telekommunikasiya şəbəkələrinin təhlükəsizliyini gücləndirmək üçün səylərini sürətləndirir. Mənbələrə istinad edən “Bloomberg” agentliyinin məlumatına görə, Komissiya üzv dövlətləri Çinin texnologiya nəhəngləri olan “Huawei” və “ZTE” kimi satıcıların 5G və növbəti nəsil şəbəkələrindəki avadanlıqlarını mərhələli şəkildə aradan qaldırmağa çağırır. Bu addım Avropa ərazisindəki kommunikasiya sistemlərini potensial risklərdən qorumaq məqsədi daşıyır. AK hələ 2020-ci ildə üzv ölkələrə “yüksək riskli” hesab edilən bu şirkətlərin texnologiyasından istifadəni dayandırmağı məsləhət görmüşdü. İndi isə Avropa Komissiyasının vitse-prezidenti Henna Virkkunen, bu tövsiyəni qanuniləşdirərək məcburi tənzimləməyə çevirmək üçün ciddi təzyiq göstərir.

Virkkunenin irəli sürdüyü təklif qəbul edilsə, bu, Aİ ölkələrini Komissiyanın təhlükəsizlik təlimatlarına daha dəqiq riayət etməyə məcbur edə bilər. Əgər tövsiyələr qanuni olaraq məcburi hala gətirilərsə, yeni qaydalara əməl etməyən üzv dövlətlər pozuntu prosedurları və hətta ciddi maliyyə cərimələri ilə üzləşə bilərlər. Virkkunen bu çərçivədə, sürətli genişzolaqlı internetin yayılması səyləri fonunda Çin satıcılarının fiberoptik şəbəkə layihələrində iştirakını da məhdudlaşdırmağı planlaşdırır. Avropa telekommunikasiya infrastrukturunda Çin şirkətlərinin iştirakının tam şəkildə azaldılması üçün atılan bu addımlar, Pekinin strateji təsirini azaltmaq məqsədi güdür. Qeyd etmək lazımdır ki, nə “Huawei”, nə də “ZTE” bu məsələ ilə bağlı şərh sorğularına cavab verməyiblər.

Bu cür kəskin tədbirlər, Aİ ilə dünyanın ikinci ən böyük iqtisadiyyatı olan Çin arasında əlaqələrin zəiflədiyi bir dövrdə, Pekinin əsas infrastrukturda təsirini məhdudlaşdırmağa yönəlmiş daha geniş bir siyasətin tərkib hissəsidir. Bəzi Aİ ölkələri artıq bu istiqamətdə fərdi qərarlar qəbul ediblər. Məsələn, ötən il Almaniyanın yüksək səviyyəli təhlükəsizlik rəsmisi bəyan etmişdi ki, 2026-cı ildən etibarən ölkə 5G şəbəkələrinin əsas hissələrində “ZTE” və “Huawei”dən alınan əsas komponentlərin istifadəsini qadağan edəcək. Eyni zamanda, Finlandiyanın da 5G şəbəkələrindəki “Huawei” komponentlərinin istifadəsinə qoyulan qadağanın əhatə dairəsini genişləndirməyi nəzərdən keçirdiyi bildirilir. ABŞ da son illərdə Böyük Britaniya və İsveç kimi Avropa müttəfiqlərini Pekinin kiber-casusluq və ya kritik rabitəni pozmaq üçün bu avadanlıqlardan istifadə edə biləcəyi narahatlıqları səbəbindən “Huawei” avadanlıqlarını məhdudlaşdırmağa və ya tam qadağan etməyə razı salmışdır. Bu, texnoloji təhlükəsizlik sahəsində Qərb dövlətlərinin birgə fəaliyyətini göstərir.