Maykl Burri “Nvidia”ya qarşı: Süni İntellekt Bazarında Milyard Dollarlıq Mübahisə və Çöküş Riski

Məşhur investor Maykl Burri, "Böyük Qısaltma" ("The Big Short") filmində Kristian Beyl tərəfindən canlandırılan şəxs, bazardakı əsas diqqəti "Nvidia" şirkətinə qarşı başlatdığı aqressiv müharibə ilə öz üzərinə çəkib. Bu mübarizə olduqca diqqətə layiqdir, çünki Burri bu dəfə qalib gələ bilər. Onu digər Süni İntellekt (AI) köpüyü xəbərdarlıqlarından fərqləndirən əsas məqam odur ki, o, artıq tənzimləyici məhdudiyyətlərdən azaddır və öz fikirlərini yaymaq üçün getdikcə böyüyən auditoriyaya malikdir.

Burri AI bumuna qarşı böyük mərc qoyur və izləyicilərini inandırmağa çalışır ki, "kral" - yəni Nvidia - əslində çılpaqdır. O, bazarda proqnozlaşdırdığı çöküşün katalizatoru olmaq potensialına malikdir. Son həftələrdə Burri bu səylərə bütün gücü ilə cəlb olunub. O, nəinki "Nvidia"nı sərt tənqid edir, həm də Palantir-in baş direktoru Aleks Karp ilə kəskin söz davasına girib. Bu, onun hər iki şirkətin səhmlərinin çökməsinə yönəlmiş 1 milyard dollardan çox dəyərində "put" opsiyonları (ayı mərcləri) saxlaması ilə bağlı sənədlər ortaya çıxdıqdan sonra baş verdi. Karp Burri-nin strategiyasını "ağılsız" adlandırmışdı, Burri isə cavab olaraq Karpın maliyyə sənədlərini oxumağı bacarmamasını ələ salmışdı. Bu mübahisə bazarın əsas sualını ortaya qoyur: Süni İntellekt hər şeyi dəyişdirəcək və hər milyard investisiyaya dəyərmi, yoxsa biz indi pis sonluqla bitəcək bir maniya dövründəyik?

Burri-nin "Nvidia"ya qarşı irəli sürdüyü ittihamlar olduqca sərtdir. Məsələn, o iddia edir ki, şirkətin səhmlə əsaslanan kompensasiyası səhmdarlara 112.5 milyard dollara başa gəlib və bu yolla sahiblərin qazancı 50% azalıb. O, həmçinin AI şirkətlərini dəyərini sürətlə itirən avadanlıqların amortizasiyasını ləngidərək maliyyə hesabatlarını saxtalaşdırmaqda günahlandırır. Burri-yə görə, "Nvidia" müştəriləri böyük kapital xərclərini əsaslandırmaq üçün GPU-larının faydalı ömrünü şişirdirlər. Müştəri tələbatı ilə bağlı isə o, bu tələbatın bir illüziya olduğunu və AI müştərilərinin dairəvi maliyyələşdirmə sxemi çərçivəsində öz "dilerləri" tərəfindən maliyyələşdirildiyini bildirir. Ötən həftə uğurlu gəlir hesabatına baxmayaraq, "Nvidia" Burri-nin ittihamlarına cavab vermək zərurəti hiss etdi. Şirkət analitiklərə göndərdiyi memorandumda Burri-nin hesablamalarının səhv olduğunu, xüsusən də səhmlərin geri alınması rəqəminin (91 milyard dollar) onun iddia etdiyi rəqəmdən az olduğunu bildirdi. Burri isə "Nvidia"nı Enron-la deyil, 90-cı illərin sonundakı "Cisco" ilə müqayisə etdiyini vurğuladı – yəni, o dövrdə heç kimə lazım olmayan infrastrukturu həddindən artıq çox quran və nəticədə səhmləri 75% ucuzlaşan bir şirkətlə.

Burri-nin tarixi göstərir ki, onun proqnozları mürəkkəb nəticələnə bilər. O, 2008-ci il ipoteka böhranını düzgün təxmin etməklə böyük şöhrət qazansa da, o vaxtdan bəri tez-tez apokaliptik proqnozlar verdiyi üçün tənqidçilər tərəfindən "daimi ayı" adlandırılıb və bəzən böyük yüksəlişləri qaçırıb. Məsələn, o, "GameStop" səhmlərini erkən almış, lakin "mem" səhm partlayışından əvvəl satmış və "Tesla"ya qarşı mərclərdə böyük məbləğ itirmişdi. Lakin indi vəziyyət fərqlidir. Tənzimləyici məhdudiyyətlərdən azad olmaq üçün investisiya firmasının qeydiyyatını ləğv edən Burri, indi "Cassandra Unchained" adlı Substack platforması vasitəsilə öz mövqeyini tam şəkildə yayır və bu bülletenin artıq 90,000 abunəçisi var. Əsas narahatlıq doğuran sual budur: Burri sadəcə zəmin dəyişikliyinin xəbərçisidir, yoxsa onun şöhrəti və məhdudiyyətsiz səsi investorlar arasında etimad böhranı yaradaraq səhmlərin satışını sürətləndirib, bununla da proqnozlaşdırdığı bazarın çökməsini özü yarada biləcəkmi? Tarixdə Jim Chanos-un Enron və David Einhorn-un Lehman Brothers haqqında tənqidləri bu cür özünü doğrultmuş böhranların katalizatoru olmuşdur. Nvidia-nın bazar dəyərinin 4.5 trilyon dollara çatdığını nəzərə alsaq, itirəcəyi çox şey var, Burri-nin isə yalnız reputasiyası risq altındadır.