SpaceX-in Ay Missiyası Təhlükə Altında!

SpaceX şirkətinin Artemis proqramı çərçivəsində hazırladığı insanlı Ay səyahəti üçün nəzərdə tutulan Starship HLS, 2027-ci ildə planlaşdırılan missiyası ilə bağlı ciddi cədvəl problemləri ilə üzləşir. NASA-nın təhlükəsizlik analitiki Paul Hill, Texasdakı Starbase bazasını ziyarət etdikdən sonra verdiyi açıqlamada, rovera aid cədvəlin çox sıx olduğunu və missiyanın illərlə gecikə biləcəyini bildirib.

Gecikmənin əsas səbəbi, orbitdə kriogen yanacaq ötürməsi ilə bağlı texniki çətinliklərdir. Starship HLS Ay səthinə enmək üçün Yer orbitində yanacaq doldurmalıdır, lakin SpaceX bu texnologiyanı hələ təkmilləşdirməyib. Mikroiqravity şəraitində, anbardakı maye və qazı ayırmağın mümkün olmaması düzgün yanacaq ötürməsini əngəlləyir. Çox aşağı temperaturda saxlanan kriogen yanacaqlar (məsələn, maye oksigen və maye metan) ən kiçik istidən belə buxarlanaraq yanacaq itkisinə və təhlükəsizlik risklərinə səbəb olur. Anbar bağlantıları və böyük Starship anbarlarının izolyasiyasındakı sızma problemləri də prosesi ləngidir. Bundan əlavə, Raptor mühərriklərində davam edən dizayn dəyişiklikləri irəliləyişi əhəmiyyətli dərəcədə məhdudlaşdırır.

SpaceX 2023-cü ildə 2025-ci ilin əvvəllərinə qədər orbitdə yanacaq doldurma sınağı keçirəcəyini açıqlasa da, bu hələ baş verməyib. Elon Musk son zamanlar yanacağın təkrar istifadəsinin gələn il nümayiş etdiriləcəyini bildirib. ABŞ və NASA Artemis missiyasının bir çox mərhələsində özəl şirkətlərlə əməkdaşlıq edir. SpaceX kimi vacib bir komponentdəki gecikmə, 2030-cu ilə qədər Çinin öz insanlı kosmik gəmisini Aya endirməsinə səbəb ola bilər.

Buna baxmayaraq, Artemis proqramının ikinci mərhələsi olan Artemis 2, 2026-cı ildə dörd kosmonavtı Ay ətrafında gəzdirəcək şəkildə plan üzrə davam edir. İnsanlı eniş aparacağı Artemis 3 isə 2027-ci il üçün nəzərdə tutulub. ABŞ-ın son insanlı Ay enişi 1972-ci ildə Apollo proqramı zamanı baş vermişdir.