Startap Dənizdə Nasoslu Hidro Enerjisini Necə Saxlayır? - 8 Milyon Dollarlıq Yatırım

Manuele Aufiero uşaqlıqda Şimali İtaliyada, daim boşalıb-dolanan qeyri-adi bir su anbarının ətrafında gəzintiyə çıxardı. Elektrik enerjisi ucuz olanda nasoslar suyu yuxarı qaldırır, şəhərlərə enerji lazım olanda isə nasoslar generatora çevrilir, su anbarı boşalırdı. Nasoslu hidroenergetika adlanan bu texnologiya bir əsrdən çoxdur mövcuddur və bəşəriyyətin indiyə qədər qurduğu ən böyük "batareyalardan" sayılır. Beynəlxalq Enerji Agentliyinin məlumatına görə, hazırda bütün dünyada nasoslu hidroanbarlar 8500 giqavat-saat enerji depolayır.

Nasoslu hidro elektrik stansiyaları saatlarla enerji istehsal etmək iqtidarındadır və külək, günəş kimi fasiləli enerji mənbələrinin yayılması ilə onların əhəmiyyəti xeyli artmışdır. Lakin yer kürəsində bu cür anbarların qurulması üçün uyğun relyefə malik yerlərin sayı məhduddur. Aufiero bu məhdudiyyətlə bağlı bildirir: "Mən nasoslu hidronu çox sevirəm, amma onun gücü bərpa olunan enerji mənbələrinin tələbatını qarşılamağa yetərli deyil." Məhz bu səbəbdən Aufiero bu problemi həll etmək üçün texnologiyanı dənizə köçürmək qərarına gəldi və öz ideyasını reallaşdırmaq üçün Sizable Energy adlı startapın həmtəsisçisi oldu.

Şirkətdən verilən məlumata görə, Sizable Energy bu yaxınlarda Playground Global-ın rəhbərlik etdiyi, EDEN/IAG, Exa Ventures, Satgana, Unruly Capital və Verve Ventures-ın da qatıldığı yatırım raundunda 8 milyon dollar vəsait cəlb etməyi bacarmışdır. Startapın elektrik stansiyası quruluşca qum saatına bənzəyir. Sizable-ın konsepti iki möhürlənmiş, çevik rezervuardan ibarətdir: biri səthdə üzür, digəri isə dəniz dibində oturur. Onlar plastik boru və bir neçə turbinlə birləşdirilir. Enerji ucuz olanda turbinlər çox duzlu suyu aşağı rezervuardan yuxarıya nasoslayır. Şəbəkəyə enerji lazım olduqda isə klapan açılır; rezervuardakı su ətrafdakı dəniz suyundan daha çox duz ehtiva etdiyi üçün ağır olur və aşağı axır. Borudan keçərkən isə turbinləri fırladaraq elektrik enerjisi istehsal edir.

Aufiero bildirir ki, texniki baxımdan bu proses duz blokunu yuxarı qaldırmağa bənzəyir, lakin kranlardan istifadə etmək əvəzinə, daha asan və sadə olduğu üçün onu həll edib nasoslayırlar. Sizable, nasoslu hidronu dənizə köçürməklə texnologiyanın kütləvi istehsalına nail olmağı hədəfləyir ki, bu da quruda mümkün deyil. Quruda hər dəfə nasoslu hidro stansiyası qurulanda, spesifik sahə üçün fərqli beton bənd layihələndirilməlidir. Qurğunun dənizdə yerləşdirilməsi isə istehsalı standartlaşdırmağa imkan verir – yəni, son yerləşdirmə məntəqəsindən asılı olmayaraq, hazırlanan hər bir avadanlıq eyni olur.

Şirkət artıq İtaliyanın Reggio Calabria sahillərində kiçik modelini sınaqdan keçirib və hazırda tam demonstrasiya layihəsindən əvvəl üzən komponentlərin pilot tətbiqini işə salır. Sizable 2026-cı ilə qədər dünyanın müxtəlif yerlərində bir neçə kommersiya layihəsini istifadəyə verməyi planlaşdırır. Tam ölçüdə bu turbinlərin hər biri təxminən 6-7 meqavat elektrik enerjisi istehsal edə biləcək. Sizable hədəfləyir ki, enerji depolama xərcləri hər kilovat-saat üçün 20 avro (təxminən 23 dollar) təşkil etsin, bu da iri miqyaslı şəbəkə batareyalarının qiymətinin təxminən onda biridir. Bu texnologiya, xüsusilə dənizdəki külək enerjisi layihələri ilə birləşdirildikdə xərcləri xeyli azalda bilər. Layihənin işləməsi üçün ən azı 500 metr (1,640 fut) dərinlikdə su olan istənilən şəbəkəyə qoşulması mümkündür. Uzunmüddətli enerji depolamasının yalnız bərpa olunan enerjinin inteqrasiyası üçün deyil, həm də elektrik şəbəkəsinin sabitliyi üçün zəruri olduğuna inanırıq, deyə Aufiero əlavə edir.