Steroidlərə icazə verilən "Enhanced Games": Əhalinin Qocalması ilə Mübarizə və Trilyonluq Biznes Planı

“Enhanced Games” (Təkmilləşdirilmiş Oyunlar) adlanan yeni idman yarışı, xüsusilə də fəaliyyəti artıran dərmanlara (dopinqə) açıq şəkildə icazə verməsi ilə, ilk baxışdan texno-maço dövrünün reklam gedişinə bənzəyir. Təsəvvür edin: steroid qəbul etmiş Olimpiya atletləri Las Veqasda milyon dollarlıq mükafatlar uğrunda yarışırlar. Lakin həmtəsisçi Aron D’Souzanın bu layihə ilə bağlı çox böyük planları var. O, qocalmaqda olan əhali ilə mübarizə aparan hökumətlərə təqdim etmək məqsədilə, 90% ümumi gəlir marjası olan bir uzaqdan sağlamlıq xidməti (telexidmət) biznesi qurmağı düşünür. Milyarder Peter Thiel tərəfindən maliyyə dəstəyi alan Games, 2026-cı ilin may ayında başlayacaq və dünya rekordlarını qıranlara 1 milyon dollar vəd edir. Artıq sprinter Fred Kerley və üzgüçü Kristian Gkolomeev kimi keçmiş Olimpiya atletləri yarışda iştirak etmək üçün qeydiyyatdan keçiblər. D’Souza üçün məqsəd sadəcə rekordları sarsıtmaq deyil, əksinə, gələcəkdə trilyonlarla dəyərə çatacağına inandığı bir uzunömürlülük sənayesi üçün güclü marketinq mexanizmi yaratmaqdır.

D’Souza “Equity” proqramında demişdi: “Biz idman marketinqindən istifadə edərək insan inkişafı məhsulu satırıq.” O, bu xidməti Hims və ya Roman kimi telexidmət xidmətləri ilə müqayisə edir, lakin fərq bundadır ki, onların protokollarının dünyanın ən yaxşı və sürətli idmançıları tərəfindən istifadə edildiyinə dair sübutları olacaq. Bu iş modeli Red Bull-dan götürülmüşdür-ekstremal idman vasitəsilə məhsulun reklamı. Lakin burada məhsul enerji içkisi deyil. Söhbət insanların 70 yaşdan yuxarı da maşınlarla rəqabətədavamlı və məhsuldar qala bilmələri üçün lazım olan testosteron, böyümə hormonu və ya digər maddələrdən gedir. Games mübahisəli görünsə də, D’Souza iddia edir ki, tamaşaçılar 30-40 yaşlı atletlərin dünya rekordlarını necə qırdığını gördükdən sonra mənfi reaksiyalar yox olacaq. O və milyarder həmtəsisçi Kristian Angermayer bu nəzəriyyə əsasında on milyonlarla dollar vəsait toplayıblar və ABŞ Olimpiya Komitəsi, Red Bull və FİFA-dan yüksək vəzifəli şəxsləri cəlb ediblər. D’Souza Games-i “bütün bəşəriyyəti təkmilləşdirmək” missiyası adlandırır.

D’Souzanın əsas arqumenti budur ki, uzunömürlülük sadəcə xoş bir seçim deyil, qocalmaqda olan əhalilər və getdikcə ağıllanan maşınlar qarşısında zərurətə çevrilir. Bir çox qlobal iqtisadiyyatda doğuş nisbətlərinin azalması əhali çökməsi yoluna gətirib çıxarır. McKinsey-nin araşdırmasına görə, Saxaraaltı Afrika istisna olmaqla, demək olar ki, hər yerdə fertillik səviyyəsi əhalinin yenilənməsi səviyyəsindən aşağı düşür. Hökumətlər qocalmanın yaratdığı problemləri həll etmək üçün immiqrasiyadan istifadə edirdilər, lakin bu, ABŞ və Avropada siyasi gərginlik yaradıb. D’Souza, kütləvi immiqrasiyaya qarşı olanların sonda Yaponiyanın demoqrafik modelinə (orta yaş 49.8) bənzər bir vəziyyətlə qarşılaşacağını qeyd edir. O soruşur: "İqtisadi artım arzusunu immiqrasiya əleyhinə mövqelə necə uzlaşdırmaq olar?" Onun cavabı təkcə insan inkişafında və uzunömürlülükdədir. D’Souza hesab edir ki, Avropa ailələri dəstəkləməyi cəhd etdi, lakin bu, doğum nisbətlərini qaldırmaqda uğursuz oldu. O, qeyd edir ki, aşağı doğum nisbətləri şəraitində iqtisadiyyatı qorumaq üçün gənc, işləyən və vergi ödəyən əhaliyə ehtiyacımız var.

Bu arxa plana əsasən, “Enhanced Games” layihəsinin Peter Thiel və Donald Tramp Jr. kimi dəstəkçiləri olması təəccüblü deyil, çünki D’Souza hər ikisinin “millətin demoqrafiyası” ilə bağlı obsessiv olduğunu söyləyir. Lakin bu, bir sual doğurur: həmin investorların bəziləri, məsələn, Thiel, Süni Ümumi Zəkanın (SÜZ) tezliklə insanların əksər işlərini daha yaxşı görəcəyinə milyardlarla pul qoyur. Əgər SÜZ gəlirsə, bizim işləmə müddətimizi uzatmağa niyə cəhd edirik? D’Souza, bir çox mütəxəssisin SÜZ-ün gəlişi ilə insanları ikinci dərəcəli növə çevirəcəyini düşündüyünü, nəticədə insanların əhəmiyyətsizləşəcəyini bildirir. Buna qarşı olaraq, D’Souza insanlar və maşınlar arasında rəqabət təklif edir. O bildirir ki, Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi və WADA-nın köhnə qaydaları insan inkişafını məhdudlaşdırır. Bu maneələr insanların maşınlarla rəqabət apara bilmək üçün kifayət qədər sürətlə təkmilləşməsinə imkan vermir. Bu səbəbdən onun məqsədi insanların maşınlarla rəqabətədavamlı qalmalarını təmin etməkdir.

Bununla birlikdə, bütün bəşəriyyəti əhatə edən bu “təkmilləşdirmə” çərçivəsində, bütün insanların eyni dərəcədə inkişaf əldə edə bilməyəcəyi riski var. D’Souza texnologiyanın zamanla yayılarak çempion atletlər üçün nəzərdə tutulanların əvvəlcə idmançılara, sonra isə adi insanlara çatacağını proqnozlaşdırır. Amma Games-in elit idmançılar vasitəsilə bazarlanan premium telexidmətlərə əsaslanan biznes modeli fərqli bir mənzərə yaradır: varlılar təkmilləşməyə çatır, digərləri isə sadəcə qocalır. Mən inkişaf texnologiyalarının ilk olaraq ən varlılara çatacağını və elitaların bu imkanları özləri üçün saxlayacağını irəli sürəndə, D’Souza buna etiraz etmədi. O, bu vəziyyəti “insan inkişafının potensial zərərli nəticəsi” kimi qəbul etdiyini söylədi.