X Platformunun Siyasi Manipulyasiya İddiaları Fransada Araşdırmaya Səbəb Olub

Fransanın Paris Baş Prokurorluğu, sosial media platformu X-in siyasi manipulyasiya və qanunsuz məlumat toplama iddiaları ilə bağlı genişmiqyaslı araşdırma aparır. Araşdırma, şirkətin alqoritmlər vasitəsilə ictimai rəyi manipulyasiya etməsi və istifadəçi məlumatlarını qanunsuz emal etməsi ilə bağlı ittihamları əhatə edir.

Araşdırmanı aparan J3 xüsusi bölməsi əvvəllər Telegram-ın qurucusu Pavel Durovun həbsinə səbəb olmuşdur. Durov həbs olunduqdan sonra azad edilmiş, lakin Telegram alqoritmini dəyişməyə və nəzarət mexanizmləri inkişaf etdirməyə məcbur olmuşdur. Bu hadisədə görülən tədbirlər və sonradan qəbul edilən qaydalar Fransanın belə rəqəmsal araşdırmalar üçün necə bir çərçivə qurduğunu göstərir.

X platformuna qarşı yönələn prosesin yalnız Fransa ilə məhdudlaşmayacağı, Avropa İttifaqı boyunca qüvvədə olan Rəqəmsal Xidmətlər Qanunu çərçivəsində daha geniş yoxlamaların bir hissəsi ola biləcəyi düşünülür.

X platformasının sahibi Elon Muskun, xüsusilə Donald Trumpın yenidən seçildiyi ABŞ seçki kampaniyası zamanı siyasətdəki təsiri haqqında müzakirələr davam edir. Musk, yalnız ABŞ-da deyil, bir çox ölkənin daxili işlərinə, xüsusilə seçki dövrlərində alqoritmik manipulyasiya yolu ilə müdaxilə etməkdə və cəmiyyəti manipulyasiya etməkdə ittiham olunur. Almaniya, Braziliya və Venesuela kimi ölkələrdə də oxşar təsir iddiaları səsləndirilib.

Prezident Emmanuel Macronun partiyasından olan millət vəkili Éric Bothorel, Fransada prosesi başlatmışdır. Kiber təhlükəsizlik üzrə ekspert olan Bothorel, cinayət şikayətində Elon Muskun X-in qərar qəbuletmə mexanizmlərinə birbaşa müdaxilə etdiyini bildirib. Bothorel, Muskun platformanı ələ keçirdiyindən bəri ifadə azadlığının məhdudlaşdırıldığını və rəqəmsal ictimai sferanın təhlükəsizliyinin pozulduğunu vurğulayaraq, qütbləşdirici, nifrət dolu və irqçi yazılarının alqoritmlər tərəfindən sistematik şəkildə gücləndirildiyini qeyd edib.

Əgər X məhkum olarsa, şirkət yüz milyonlarla avro cərimə ilə üzləşə bilər. Bundan əlavə, bu fəaliyyətlərdən məsul şəxs(lər)ə həbs cəzası da verilə bilər. Fransanın başlatdığı bu araşdırma, uzun müddətdir ictimai müzakirə mövzusu olan sosial media platformalarında alqoritmik manipulyasiya ilə bağlı görülən ən ciddi hüquqi addımlardan biri hesab olunur.