"Avropa üçlüyü" ABŞ ilə birlikdə İrana dair qətnamə layihəsini AEBA-ya təqdim edib

Böyük Britaniya, Almaniya, Fransa və ABŞ daxil olan dörd böyük dövlət İranın nüvə fəaliyyətləri ilə əlaqədar mühüm bir addım atdı. Çərşənbə axşamı bu ölkələr Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentliyinin (AEBA) İdarə Heyətinə birgə qətnamə layihəsi təqdim etdilər. Layihə birbaşa Tehrandan nüvə obyektlərinə, eləcə də ölkədə mövcud olan zənginləşdirilmiş uran ehtiyatlarına tam giriş tələb edir. Bu tələb, beynəlxalq nəzarəti artırmağa və İranın nüvə proqramının şəffaflığı ilə bağlı artan narahatlıqları aradan qaldırmağa yönəlib. Xarici mənbələrə əsasən yayılan məlumatda bildirilir ki, bu cür birgə hərəkət Qərb dövlətlərinin İrana qarşı diplomatik təzyiqi artırmaq niyyətini göstərir.

AEBA İdarə Heyətinin sözügedən layihəni tezliklə qəbul edəcəyi gözlənilir. Məlumata görə, qətnamənin noyabrın 19-da rəsmi şəkildə qəbul ediləcəyi ehtimal olunur. Bu hadisə G7 üzv dövlətlərinin birgə bəyanatından qısa müddət sonra baş verir. Noyabrın 13-də Kanadanın Ontario şəhərində keçirilən görüşdən sonra G7 ölkələri İranı ABŞ ilə nüvə proqramı haqqında birbaşa danışıqlara çağırmışdı. Digər tərəfdən, İranın Xarici İşlər nazirinin müavini Abbas Əraqçi daha əvvəl bildirmişdi ki, ölkədə uranın zənginləşdirilməsi müvafiq infrastruktura edilən hücumlar səbəbindən müvəqqəti dayandırılıb. Bu kontekstdə Qərbin AEBA üzərindən təzyiqi İranın diplomatiyasını daha da çətinləşdirir.

İranın Xarici İşlər Nazirliyi isə G7-nin çağırışlarına və yeni qətnamə cəhdlərinə kəskin etiraz edib. Nazirlik G7 ölkələrinin Tehrandan AEBA ilə əməkdaşlığı xahiş etməsini ikiüzlülük kimi qiymətləndirir. Onlar bildirirlər ki, ABŞ və İsrailin böhranın şiddətlənməsindəki rolunu qeyd etmədən İrana belə tələblər irəli sürmək ədalətsizdir. İran XİN-in fikrincə, bu, xüsusilə Avropa ölkələrinin BMT Təhlükəsizlik Şurasının İrana qarşı sanksiyalarının bərpası üçün etdiyi hərəkətlər və nüvə proqramının nizamlanması üçün imzalanmış Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planının mübahisələrin həlli mexanizmindən sui-istifadə etməsi kontekstində ikili standartdır. Tehran beynəlxalq təzyiq mexanizmlərinin İranın əleyhinə qeyri-qanuni istifadə edildiyini iddia edir.