BAEA Tehranın yüksək dərəcədə zənginləşdirilmiş uran ehtiyatlarını açıqlayıb

Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (BAEA) İsrail və ABŞ-ın iyun ayında həyata keçirdiyi hərbi hücumlardan sonra İranda yüksək dərəcədə zənginləşdirilmiş uran ehtiyatlarının yoxlanılması zamanı ciddi problemlərlə üzləşdiyini açıqlayıb. Agentliyin məlumatına görə, yoxlamalar ancaq hücumlardan zərər görməmiş obyektlərdə aparıla bilib, çünki Tehran zədələnən ərazilərə giriş imkanı verməyib. Bu vəziyyət, İranın nüvə materiallarının dəqiq inventarlaşdırılmasına nəzarətdə böyük boşluq yaradır.

BAEA üzv dövlətlər üçün hazırladığı məxfi hesabatda, zənginləşdirilmiş uran ehtiyatlarının uçotunun "artıq çoxdan gecikdiyini" qeyd edib. Agentliyin qaydalarına görə, 60%-ə qədər zənginləşdirilmiş uran ehtiyatları hər ay yoxlanmalıdır. Bu rəqəm isə nüvə silahı səviyyəsinə (təxminən 90%) çox yaxın bir göstəricidir. Təşkilatın xəbərdarlığına əsasən, zədələnmiş obyektlərdəki ehtiyatların vəziyyəti yoxlanıla bilinmir və bu məsələnin təcili həll edilməsi vacibdir. Beynəlxalq qurum, müdaxilə edilə bilməyən bu ehtiyatların harada və hansı vəziyyətdə olduğunu müəyyən etməkdə çətinlik çəkir.

BAEA-nın qiymətləndirməsinə görə, hərbi hücumlaradək İran uran heksafluorid şəklində ümumilikdə 440,9 kiloqram yüksək dərəcədə zənginləşdirilmiş uran saxlayırdı. Agentliyin standartlarına görə, bu miqdar on nüvə bombası istehsal etmək üçün kifayət edir. Mənbələr bildirirlər ki, hücumlar nəticəsində zənginləşdirilmiş uranın müəyyən hissəsi məhv edilsə də, ehtiyatların böyük qismi İsfahandakı çox dərin yeraltı müəssisədə saxlanılırdı. Həmin obyektin yalnız giriş tunelləri hədəf alınsa da, görünən odur ki, zərər əhəmiyyətli olmayıb və materialların əsas hissəsi salamat qalıb.