ABŞ Qəzza Üçün Beynəlxalq İcraedici Təhlükəsizlik Qüvvəsi Layihəsini BMT-yə Təqdim Etdi

Birləşmiş Ştatlar Qəzza zolağında fəaliyyət göstərəcək xüsusi hərbi hissə barədə qətnamə layihəsini Birləşmiş Millətlər Təhlükəsizlik Şurasına (BMT TŞ) təqdim edib. Bu layihə ən azı iki il müddətində işləyəcək və "geniş səlahiyyətlərə malik beynəlxalq icraedici qüvvə"nin yaradılmasını nəzərdə tutur. Amerikan mediasında yayılan məlumatlara görə, layihə "həssas, lakin gizli deyil" qeydi ilə təqdim edilib və Birləşmiş Ştatlara, eləcə də digər iştirakçı ölkələrə 2027-ci ilin sonuna qədər, hətta potensial olaraq daha uzun müddətə Qəzzada idarəetmə və təhlükəsizliyi təmin etmək üçün tam səlahiyyət verir.

Amerikan mətbuatına danışan bir rəsmi, yaradılması planlaşdırılan Qəzza Beynəlxalq Təhlükəsizlik Qüvvəsinin (ISF) sadəcə "sülhməramlı qüvvə deyil, icraedici qüvvə" olacağını xüsusi vurğuladı. ISF-in əsas vəzifəsi Qəzza zolağının silahsızlaşdırılması prosesini həyata keçirməklə bölgədəki təhlükəsizlik vəziyyətini sabitləşdirmək kimi müəyyən edilir. Bu vəzifə çərçivəsində hərbi, terror və hücum infrastrukturunun dağıdılması, onların yenidən qurulmasının qarşısının alınması işləri görüləcək. Həmçinin dövlətə aid olmayan silahlı qrupların silahlarının daimi olaraq məhv edilməsi də bu qüvvənin öhdəliyinə düşür.

Layihədə qeyd edilir ki, ISF Qəzzanın İsrail və Misir ilə sərhədlərini qorumalı, mülki əhalini və humanitar yardım dəhlizlərini təhlükəsiz saxlamalı, eyni zamanda Fələstin polis qüvvələrini öyrətməlidir. ISF-dən əlavə, ABŞ Prezidenti Donald Trampın rəhbərlik edəcəyi gözlənilən bir "Qəzza Sülh Şurası"nın yaradılması da hədəflənir. Bu Şuranın da ən azı 2027-ci ilin sonuna qədər vəzifədə qalması planlaşdırılır. ISF iştirakçı ölkələrin hərbi hissələrindən təşkil ediləcək və Sülh Şurası ilə məsləhətləşmələr əsasında formalaşdırılacaq. Qüvvələrin bölgədə yerləşdirilməsi isə Şuranın qəbul edə biləcəyi vahid komandanlıq altında icra ediləcək.

Sülh Şurası, Qəzzanın ictimai xidmətləri və idarəetməsinin gündəlik işləyişinə cavabdeh olan, səlahiyyətli Fələstinlilərdən ibarət texnokratik və apolitik bir komitəyə nəzarət edəcək və gərək olduqda dəstək verəcək. Şura, Fələstin Muxtariyyəti islahat proqramını qənaətbəxş şəkildə başa çatdırana qədər 'keçid dövrü' idarəetmə orqanı rolunda çıxış edəcək. Bu səlahiyyətlə Şura, Qəzzanın yenidən qurulması üçün prioritetləri təyin etmək və maliyyə vəsaiti ayırmaq hüququna malik olacaq. Yardımlar BMT, Qırmızı Xaç və Qızıl Aypara kimi Sülh Şurası ilə işləyən təşkilatlar vasitəsilə təmin ediləcək.

Qərar layihəsində qeyd olunur ki, ISF öz vəzifəsini yerinə yetirmək üçün "beynəlxalq hüquq da daxil olmaqla zəruri olan bütün tədbirləri görmək səlahiyyətinə" malik olmalıdır. Əməliyyatlar Misir və İsrail ilə sıx əməkdaşlıq və məsləhətləşmə çərçivəsində həyata keçiriləcək. ABŞ rəsmisi bildirib ki, layihə yaxın günlərdə BMT TŞ iclasında müzakirə ediləcək və gələn həftələrdə səsverməyə çıxarılacaq. Məqsəd, ilk ISF birliklərini 2026-cı ilin yanvar ayına qədər Qəzzaya yerləşdirməkdir.