Belçika Baş Naziri Bart De Vever: Rusiya Aktivlərindən Ukrayna Kreditinin Təminatı Kimi İstifadə Riskini Bütün AB Daşımalıdır

Belçikanın Baş Naziri Bart De Vever Avropa İttifaqı Liderlərinin Zirvə görüşündə bəyan edib ki, ölkəsində saxlanılan və sanksiyalar nəticəsində fəaliyyətsizləşdirilmiş Rusiya aktivlərinin Ukraynaya veriləcək kreditin girovu (təminatı) kimi istifadə edilməsi üçün bir neçə şərt yerinə yetirilməlidir. Bu şərtlər arasında risklərin tam bölüşdürülməsi, bütün ölkələrin birlikdə hərəkət etməsi və bu addımın aydın hüquqi əsasının ortaya qoyulması var.

Brüsseldə keçirilən zirvəyə gələrkən jurnalistlərə açıqlama verən De Vever, dondurulmuş aktivlər mövzusunda aparılacaq müzakirələri səbirsizliklə gözlədiyini bildirdi. Baş Nazir, dondurulmuş aktivlər ilə bir dövlətin suveren sərvətləri arasında böyük bir fərq olduğunu vurğuladı. O, bu sərvətlərin Ukraynaya verilməsi üçün müsadirə edilməsi fikrinin hüquqi əsasını görmək istəyir. De Vever, İkinci Dünya Müharibəsi zamanı belə hərəkətsizləşdirilmiş aktivlərə toxunulmadığını qeyd edərək, bu addımın nə qədər əhəmiyyətli olduğunu dilə gətirdi. O əlavə etdi ki, əgər biz bu addımı atmaq istəyiriksə, bunu hamımız birgə etməliyik. Əks halda, Belçika böyük məhkəmə təzminat tələbləri ilə üzləşə bilər. Buna görə də, o, bütün üzv ölkələrin bu riski tamamilə bölüşməsinə dair zəmanətlər tələb edir.

Bart De Vever vurğulayıb ki, məsuliyyət yalnız Belçikanın üzərinə yüklənməməlidir. Hazırda Rusiya aktivlərini bloklayan yeganə ölkə Belçika deyil. Belçikadakı "Euroclear" maliyyə qurumu bu aktivlərin gəlirlərini Ukraynaya təqdim edən yeganə təşkilatdır. Baş Nazir, bu mövzuda səssiz qalan digər ölkələrdə də böyük miqdarda Rusiya pulunun olduğunu bildiyini söyləyib. O, əsl Avropa həmrəyliyinin bu addımın birlikdə atılmasını tələb etdiyini açıqlayıb. De Vever, Belçikanın tələblərinin tamamilə məqbul olduğunu və əgər bu tələblər qarşılanarsa irəliləyiş əldə edilə biləcəyini qeyd edib. Əks halda, o, bu qərarın qarşısını almaq üçün Avropa və milli səviyyədə mümkün olan hər şeyi edəcəyini bildirib. O, həmçinin, bu qərarın əks nəticələr doğurmamasına diqqət yetirməyin vacibliyini xüsusi vurğulayıb.

De Vever, Rusiya aktivləri ilə bağlı atılacaq hər hansı bir addıma Rusiyanın sərt cavab verəcəyinə işarə edərək, üzv ölkələrin (Rusiya prezidenti Vladimir) Putinin pulunu alacaqları təqdirdə, onun da bizim pullarımızı alacağını anlamalı olduqlarını bildirib. Bu vəziyyətdə Rusiyadakı Avropa mənşəli şirkətlərin və Qərbə aid pulların müsadirə edilməsi ehtimalı var. Bundan əlavə, Rusiyaya dost digər ölkələr də oxşar addımlar ata bilər. Avropa İttifaqı (Aİ) liderlər zirvəsində müzakirə edilən "təzminat krediti" ideyası çərçivəsində, Komissiyaya dondurulmuş Rusiya aktivlərinin Ukraynaya veriləcək krediti maliyyələşdirmək üçün istifadə edilməsinə dair hüquqi tənzimləmə təklifi hazırlamaq tapşırığı verilməsi gözlənilir. Müharibə başlayandan bəri Aİ ölkələri təxminən 200 milyard dollarlıq Rusiya sərvətini dondurub. Bu plan çərçivəsində Ukraynaya 140 milyard avro kredit təklif ediləcək və bu məbləğ yalnız Rusiya müharibə təzminatı ödəyəcəyi halda geri ödəniləcək.

Məsələ ilə bağlı narahatlıqlar yalnız siyasi deyil, həm də maliyyə xarakteri daşıyır. Avropa Mərkəzi Bankı (AMB) daha əvvəl Aİ Komissiyasına Rusiya Mərkəzi Bankının dondurulmuş aktivlərinə qarşı atılacaq addımların avronun qlobal valyuta kimi mövqeyinə və maliyyə sabitliyinə zərər verə biləcəyi barədə xəbərdarlıq etmişdi. AMB xüsusilə vurğulamışdı ki, Aİ təkbaşına hərəkət etsə, böyük həcmdə valyuta ehtiyatına sahib olan digər mərkəzi banklar avro ilə ifadə olunan aktivlərdən uzaqlaşa bilər, bu isə Avropa ölkələrinin maliyyələşmə xərclərini yüksəldə bilər. Buna görə də, De Vever bu qərarın dayandığı beynəlxalq hüquq və müqavilələr barədə tam şəffaflıq tələb edir.