Netanyahu Hökumətinin Qəzzaya Maliyyə Yardımı Üçün Qətəri Təşviq Etməsi Barədə Sənəd Aşkarlanıb

İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahunun rəhbərlik etdiyi hökumətin 2020-ci ildə Qətəri Qəzza zolağına birbaşa maliyyə vəsaiti göndərməyə təşviq etməsi və bu addımı yüksək qiymətləndirməsi ilə bağlı rəsmi sənəd üzə çıxıb. Bu məlumat İsrail dövlət televiziyası KAN tərəfindən yayımlanan, Dohaya göndərilmiş rəsmi bir yazı ilə təsdiqlənir. Həmin sənəddə Qətərin Qəzza Yenidənqurma Komitəsi və onun rəhbəri Məhəmməd əl-Emadi vasitəsilə göstərdiyi fəaliyyət açıq şəkildə təriflənir. Qeyd olunur ki, Qətər Qəzza xalqına daimi maliyyə dəstəyi verir, eyni zamanda elektrik, yaşayış sahələri, sivil infrastruktur, dərmanlar və ictimai dəstək kimi müxtəlif layihələrə rəhbərlik edərək Qəzza zolağının yenidən qurulmasına kömək edir. Bu faktlar Qəzza məsələsinin uzun illər ərzində İsrail-Qətər münasibətlərində necə mərkəzi rol oynadığını göstərir.

Sənəd İsrailin daxili kəşfiyyat xidməti Şin-Bet (Şabak) və Xarici İşlər Nazirliyində çalışmış, daha sonra Milli Təhlükəsizlik Şurasında vəzifə tutan Ronen Levi tərəfindən hazırlanmışdı. Levi sənəddə Qətərin Qəzzaya birbaşa pul transferlərinin hətta Kovid-19 pandemiyası dövründə belə davam etdiyini bildirib. O, nağd pulun birbaşa çatdırılmasında yaranan çətinliklərə baxmayaraq, iki ölkə arasındakı sıx əməkdaşlıq və koordinasiyanın əhəmiyyətini qeyd edib. Levi, sözügedən uğurlu nailiyyətlərin davam etdirilməsi üçün Qətərin humanitar və maliyyə yardımının mövcud mexanizm, yəni səfir Əmadi və Yenidənqurma Komitəsi vasitəsilə ötürülməsinin vacibliyini xüsusi vurğulamışdı. Bu ifşanın ardınca, İsraildə 7 Oktyabr hadisələrinin araşdırılması üçün komissiya yaradılmasını tələb edən "Oktyabr Şurası" adlı qurum yazılı bəyanat yayaraq, Netanyahu hökumətinin Qətərlə Qəzza siyasətini tam araşdırmaq üçün təhqiqat komissiyasının qurulmasını zəruri hesab etdi.

Bu sənədin aşkar edilməsi, Netanyahunun Qətərlə bağlı son dövrdə səsləndirdiyi sərt bəyanatlarla kəskin ziddiyyət təşkil edir. Müxalifət uzun müddət idi ki, hökuməti 7 Oktyabr 2023-cü il hadisəsindən əvvəl Qətərin Qəzzaya nağd vəsait ötürməsinə şərait yaratdığına görə tənqid edirdi. Qeyd etmək lazımdır ki, sentyabrın 9-da İsrail ordusu Dohada HƏMAS-ın danışıq heyətinin yerləşdiyi binaya hava hücumu həyata keçirmişdi. Hücum nəticəsində HƏMAS Siyasi Bürosunun üzvü Xəlil əl-Həyyənin oğlu, dörd HƏMAS üzvü və bir Qətər polisi daxil olmaqla altı nəfər həlak olmuşdu, lakin HƏMAS-ın liderləri xilas olmuşdu. Bu hadisədən bir gün sonra Netanyahu Qətəri HƏMAS liderlərini ölkədən çıxarmağa və ya ədalətə təslim etməyə çağırmış, əks halda İsrailin özünün hərəkətə keçəcəyini bəyan edərək yeni hücum təhdidi irəli sürmüşdü. Lakin sentyabrın 29-da, ABŞ səfəri zamanı Netanyahu Qətərin Baş naziri və Xarici İşlər Naziri Məhəmməd bin Əbdürrəhman Əl Sani ilə telefon danışığında Doha hücumuna görə üzr istədiyini açıqlamışdı.

Netanyahunun Qətərə qarşı sərt ritorikasına baxmayaraq, İsrail ictimaiyyəti baş nazirin HƏMAS liderlərini qəbul edən bu ölkə ilə əlaqələrini davamlı olaraq sorğulayır. İsrail mediasının "Katargate" adlandırdığı geniş maliyyə qalmaqalı da bu əlaqələrin ayrılmaz hissəsidir. Bu qalmaqal Netanyahunun yaxın çevrəsindəki şəxslərin Qətərdən pul alması iddialarını əhatə edir. İddia olunurdu ki, milyonlarla dollar baş nazirin seçki kampaniyasına yönəldilib. Baş nazir bu iddia sahiblərinə qarşı məhkəməyə müraciət etsə də, məsələ Şabakın apardığı geniş bir istintaqa çevrildi. Baş nazirin sözçüsü Eliezer Feldşteyn, müşavirləri Conatan Uriç və Srulik Eynhorn şübhəli şəxs qismində dindirildi. Bildirilirdi ki, Feldşteyn Qətərin imicini dəstəkləyən beynəlxalq bir şirkətdən maaş alıb, Uriç və Eynhorn isə Qətər üçün imic məsləhətçiliyi ediblər. İsrailli iş adamı Gil Bilgerin Feldşteynə pul ötürdüyünü söylədiyi səs yazısı yayımlandıqdan sonra Feldşteyn də iddiaların doğru olduğunu etiraf etmişdi. Nəticədə, martın 31-də Feldşteyn və Uriç həbs olundu, Netanyahu isə həmin gün polisə şahid qismində ifadə vermişdi. Bu silsilə hadisələr hökumətin Qətərlə olan mürəkkəb siyasi və maliyyə əlaqələrinin necə dərin olduğunu göstərir.