Türkiyə İnsan Hüquqları və Bərabərlik Qurumu (TİHEK) Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin Fələstinlə Bağlı Rəyini Dəstəkləyir

Türkiyə İnsan Hüquqları və Bərabərlik Qurumu (TİHEK) Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin (BƏM) bir gün əvvəl açıqladığı məşvərətçi rəyi İsrail tərəfindən törədilən insan hüquqları pozuntularını aşkar şəkildə ortaya qoyduğu üçün müsbət və əhəmiyyətli hadisə sayır. TİHEK qeyd edir ki, İsrail yarandığı gündən bəri Fələstin torpaqlarında ardıcıl olaraq işğal, etnik təmizləmə və zorakılıq siyasətlərini həyata keçirib. Qurum vurğulayır ki, İsrailin uzun illər boyu Fələstinə qarşı tətbiq etdiyi zülm 7 Oktyabr 2023-cü il tarixindən sonra soyqırıma çevrilib. Bu rəy, işğalçı qüvvənin beynəlxalq öhdəliklərini dəqiq müəyyənləşdirməsi baxımından hüquqi və mənəvi dayaq rolunu oynayır.

TİHEK-in açıqlamasında bildirilir ki, İsrail Fələstin xalqına qarşı daimi və sistematik insan hüquqları pozuntularını davam etdirməklə yanaşı, humanitar yardımların bölgəyə çatmasına mane olur, Birləşmiş Millətlər (BM) obyektlərini hədəf alır və BM personalına təzyiq göstərir. Bu əməllərin bir hissəsi olaraq, İsrail Parlamenti 28 Oktyabr 2024-cü ildə BM-in Yaxın Şərqdəki Fələstinli Qaçqınlara Yardım və İşlər Agentliyinin (UNRWA) fəaliyyətini məhdudlaşdıran qanunları qəbul etdi. Bundan əlavə, 31 Yanvar 2025-ci ildə Şərqi Qüdsdəki UNRWA əməliyyatlarına son qoyuldu. Məhz bu cür gərginliklər fonunda BM Baş Assambleyası 19 Dekabr 2024-cü ildə qəbul edilmiş A/RES/79/232 saylı qərarına əsasən BƏM-dən məşvərətçi rəy istəyib. Bu rəy tələbi İsrailin işğal altında olan Fələstin ərazilərindəki öhdəlikləri məsələsinə aydınlıq gətirməyi nəzərdə tuturdu.

BƏM-in elan edilmiş məşvərətçi rəyində UNRWA-nın işğal altındakı Fələstin ərazilərində yaşayan fələstinlilər üçün həyati önəm daşıyan humanitar yardım təminatçısı olduğu xüsusi vurğulanır. Görüşdə humanitar yardımın asanlaşdırılması, mülki şəxslərin müdafiəsi və BM ilə digər beynəlxalq subyektlərin bölgəyə girişinin təmin edilməsi zərurəti kəskin şəkildə qeyd olunur. TİHEK hesab edir ki, Divanın bu rəyi İsrailin bir işğalçı qüvvə kimi beynəlxalq humanitar hüquq və insan hüquqları qanunları çərçivəsindəki vəzifələrini tam aydınlıqla ortaya qoyur. Bu sənəd, işğalçı İsrailin Qəzzada və ümumiyyətlə Fələstin torpaqlarında yürütdüyü əməllər haqqında qərəzsiz, beynəlxalq hüquqi qiymətləndirmə təqdim etməsi baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. Təşkilat sonda beynəlxalq ictimaiyyətin bütün iştirakçılarını işğal altındakı Fələstin torpaqlarında yaşanan hüquq pozuntularına son qoymaq, qanunsuz blokadanı ləğv etmək və humanitar yardımların bölgəyə daxil olmasını təmin etmək üçün təcili hərəkətə keçməyə çağırır.