Cames Uebb Teleskopu “Yatan Nəhəng” Qara Dəlik Kəşf Edıb

Cames Uebb Kosmik Teleskopu kainatın hələ 800 milyon yaşlı olduğu bir dövrdə mövcud olmuş nəhəng supermassiv qara dəliyi aşkar edib. Nature jurnalında dərc olunan bu kəşf elmi aləmdə böyük maraq doğurub. Qara dəliyin kütləsi Günəşin kütləsindən 400 milyon dəfə çoxdur və o dövr üçün müşahidə olunan ən böyük qara dəliklərdən biridir.

Qeyd etmək lazımdır ki, bu nəhəng qara dəlik hazırda “yatmış” vəziyyətdədir, yəni aktiv şəkildə maddə udmur. Lakin keçmişdə öz qalaktikasını qidalandıraraq böyümüşdür. Maraqlıdır ki, bu qara dəliyin kütləsi öz qalaktikasının ümumi kütləsinin 40%-ni təşkil edir. Bu, elm adamları üçün olduqca təəccüblüdür, çünki müasir kainatda bu nisbət adətən 0,1% təşkil edir.

Elm adamlarının fikrincə, belə supermassiv qara dəliklər intensiv böyümə dövrü və uzun müddətli istirahət dövrlərini yaşayırlar. Tədqiqatçılar hesab edir ki, qara dəliklər “Eddington həddi” adlanan maddə cəlb etmə qabiliyyətlərini aşdıqda 5-10 milyon il davam edən intensiv böyümə fazalarını, ardınca isə 100 milyon illik durğunluq dövrünü yaşayırlar. Qısacası, bu kəşf erkən kainatda çoxlu sayda “yatmış” supermassiv qara dəliklərin ola biləcəyini göstərir. Ancaq bu “səssiz” nəhəngləri aşkar etmək çox çətindir. Cames Uebb Teleskopunun həssas müşahidələri sayəsində gələcəkdə daha çox oxşar kəşflər edilə bilər.