Süni İntellekt Bazarında Qüvvələr Balansı Dəyişir: Çin Amerikalı Rəqiblərini Geridə Qoydu

Süni İntellekt (Sİ) sahəsində qlobal güc balansı ilk dəfə olaraq Çinin lehinə dəyişib. MIT və Hugging Face tərəfindən aparılan ortaq bir araşdırmaya görə, Çin açıq mənbəli Sİ modelləri ümumi yükləmələrin sayına görə ABŞ-ın açıq mənbəli modellərini üstələyib. Bu, bazarda əhəmiyyətli bir dəyişikliyi göstərir.

Araşdırma nəticəsində məlum olub ki, Çin modelləri açıq mənbə bazarının 17 faizini təşkil edərkən, ABŞ modellərinin payı 15.8 faizdə qalıb. Bu diqqətəlayiq irəliləyişin əsas səbəbi Çin modellərinin daha sərfəli olması və tez-tez yenilənməsidir. Xüsusilə DeepSeek və Alibaba-nın Qwen kimi platformaları qısa müddət ərzində bazarda böyük fərq yaratmağı bacarıb. Çinin bu açıq mənbə siyasəti, ABŞ texnologiya nəhənglərinin tətbiq etdiyi strategiyadan köklü şəkildə fərqlənir. ABŞ-da OpenAI, Google və Anthropic kimi şirkətlər ən inkişaf etmiş Sİ modellərini gizli saxlamağa üstünlük verirlər. Bu nəhənglər öz gəlir modellərini əsasən abunəçiliklər üzərində qurur və sonda Ümumi Süni İntellektin (AGI) yaradılması hədəfinə fokuslanırlar. Hətta əvvəllər açıq mənbəli Llama modelləri ilə tanınan Meta da indi "superintellekt" məqsədinə doğru irəliləyərkən bağlı mənbəli modellərə keçid edir.

Lakin Çin şirkətləri başqa bir yolla gedirlər. Onlar böyük ölçüdə açıq mənbə versiyalarına üz tutublar. Bunun arxasında duran əsas səbəb, Nvidia-nın inkişaf etmiş çiplərinə tətbiq edilən ABŞ ixrac məhdudiyyətləridir. Bu məhdudiyyətlər Çin tərtibatçılarını yeni yanaşmalar tətbiq etməyə vadar edib; nəticədə, onlar modellərinin yeni versiyalarını ABŞ şirkətlərinin altı ay və ya illik dövrləri ilə müqayisədə həftəlik və ya iki həftəlik buraxırlar. ABŞ-ın açıq mənbə sahəsindəki azsaylı ciddi təşəbbüslərindən biri noyabr ayında Allen Süni İntellekt İnstitutu tərəfindən yayımlanan Olmo 3 modelidir. Buna baxmayaraq, Andreessen Horowitz adlı vençur kapital firmasına təkliflər təqdim edən Sİ startaplarının təxminən 80 faizinin indi Çin açıq mənbəli modellərindən istifadə etdiyi bildirilir. Bu rəqəm, şirkətin tərəfdaşı Martin Kasado tərəfindən açıqlanaraq, Çinin sahədəki yüksəlişinin praktiki təsirini aydın şəkildə nümayiş etdirir.

Çin modellərindən istifadənin sürətlə artması Qərbdə ciddi təhlükəsizlik narahatlıqları da yaradır. Məsələn, CrowdStrike kibertəhlükəsizlik şirkətinin 20 noyabrda dərc etdiyi araşdırma göstərir ki, DeepSeek modelləri Pekinin həssas hesab etdiyi Tibet, Uyğurlar və ya digər siyasi məsələlərlə bağlı əmrlər verildikdə, əhəmiyyətli dərəcədə daha təhlükəli kodlar yaradıb. Eyni zamanda, araşdırmalar Çin Kommunist Partiyası ilə açıq ideoloji uyğunluğu da ortaya qoyur. Modellər Tayvan və ya Tiananmen Meydanı hadisəsi kimi həssas mövzularda məzmun yaratmaqdan imtina edirlər. Mütəxəssislər bildirirlər ki, Çinin açıq modellər sahəsindəki bu sürətli irəliləyişi ABŞ üçün ciddi bir xəbərdarlıq rolunu oynayır və qlobal Sİ yarışında rəqabətin sərtləşdiyini göstərir.