Naxçıvanda 50 abidənin pasportu hazırlanır

Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidməti Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində yerləşən tarix və mədəniyyət abidələrinin pasportlaşdırılması işlərinə başlayıb. Bu böyük iş çərçivəsində Muxtar Respublikada yerləşən 50 daşınmaz abidənin tam sənədləşdirilməsi nəzərdə tutulur. Bu məqsədlə Dövlət Xidmətinin tabeliyində fəaliyyət göstərən “Azərbərpa” Elmi Tədqiqat Layihə İnstitutunun mütəxəssisləri Naxçıvan Muxtar Respublikasına xüsusi ezamiyyətə göndəriliblər.

Görülən işlər abidələrin dəqiq memarlıq ölçmə cizgilərinin hazırlanmasını, mövcud vəziyyətlərinin qeydə alınmasını və fotofiksasiyanın aparılmasını əhatə edir. Həmçinin, mütəxəssislər abidələrin coğrafi koordinatlarını müəyyən edəcək, onların tarixi arayışlarını tərtib edəcək və arxiv materiallarını araşdıracaqlar. Pasportların hazırlanması işi "Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafına dair 2023–2027-ci illər üçün Dövlət Proqramı”nın 2025-2027-ci illər üzrə Təfsilatlı Tədbirlər Planına uyğun olaraq icra olunur. Bu addımlar Azərbaycanın mədəni irsinin qorunması üçün vacib sənədləşmə bazası yaradır.

Pasportlaşdırılacaq abidələr arasında dünya və ölkə əhəmiyyətli bir çox memarlıq nümunələri yer alır. Naxçıvan şəhərindəki Möminə Xatun (1186–1187) və Yusif ibn Kuseyir (1161–1162) türbələri, eləcə də İsmayılxan hamamı (XVIII əsr) bu siyahıdadır. Ordubad şəhərindən Buzxana, Came məscidi və Mədrəsə (XVIII əsr) pasportlaşdırılan obyektlər sırasına daxildir. Bundan əlavə, Culfa rayonunda Gülüstan türbəsi (XIII əsr) və Xanəgah memarlıq kompleksi, həmçinin Kəngərli rayonunda Qarabağlar Memarlıq Kompleksi (XII–XIV əsrlər) üzərində də iş gedir.

Bu işlərin hüquqi əsası Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2025-ci il 8 iyul tarixli Qərarı ilə təsdiqlənib. Həmin Qərar ilə "Daşınmaz abidələrin pasportlaşdırılması Qaydaları” və "Daşınmaz abidələrin pasportunun nümunəvi forması” təsdiq edilib. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının rəyi nəzərə alınmaqla, təsdiqlənmiş yeni forma əsasında Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində yerləşən 50 tarix və mədəniyyət abidəsinin pasportu hazırlanacaqdır. Bu addım regionun tarixi-mədəni dəyərlərinin qeydiyyatını yekunlaşdıracaq.