“Virus yarasalarda yaşamır, onu Birləşmiş Ştatlarda icad ediblər” - İqor Nikulin

Təxminən ay yarım əvvəl Media.Az BMT-nin Bioloji Silahlar üzrə Komissiyasının keçmiş üzvü, rusiyalı hərbi ekspert İqor Nikulinlə söhbət etmişdi. Söhbət əsnasında İ.Nikulin COVID-19-un birmənalı şəkildə laboratoriya şəraitində yaradıldığını və bu virus üçün hələ də heç bir təbii rezervuarın tapılmadığını bildirmişdi.

Bu gün yenidən Media.Az-ın qonağı koronavirusun süni mənşəli olmasına əminliyini təsdiqləyən İqor Nikulindir.

- Əlbəttə, bu virus laboratoriya şəraitində yaradılıb. Hərbi virusoloqlarımızın bununla bağlı şübhəsi yoxdur. Virus süni şəkildə yaradılıb, əvvəl də dediyim kimi, harada yaradıldığı da məlumdur – ABŞ-ın Şimali Karolina Universitetinin laboratoriyasında.

Baxın, eyni vaxtda Yer kürəsinin tamamilə müxtəlif guşələrində koronavirusun yeddi müxtəlif ştammı ilə yoluxmaq mümkündürmü? Üstəlik də, heç bir təbii ocaq olmadan! Bu virus insan hüceyrəsindən başqa heç bir orqanizmdə yaşamır. Buna sübutlar da var. COVID-19-a qarşı peyvənd yaratmaq üçün bir vaxtlar işlədiyim Rusiya Elmlər Akademiyasının Engelhardt adına Molekulyar Biologiya İnstitutunda insanlaşdırılmış siçanlar yaratmaq lazım gəldi.

Yeri gəlmişkən, institutun direktoru, akademik Aleksandr Makarov bu barədə Rusiya Prezidenti Vladimir Putinə məruzə edib. İnsanlaşdırılmış siçanların yaradılması zərurəti də məhz digər heyvanların sadəcə olaraq yoluxmadığı üçün ortaya çıxdı. Lakin insan genomu hissələri daxil edilmiş siçanları yoluxdurmaq olur. Virus panqolinlərdə (ciftli məməlilər dəstəsi - red.) və yarasalarda deyil, məhz onlarda yaşayır. Yeri gəlmişkən, peyvəndin yaranmasında əsas problem də bundadır.

- Rusiyalı həmkarların sözlərindən bilirəm ki, Rusiyada xəstələnmiş insanların sayını təyin etmək üçün koronavirusa qarşı anticisimlərin mövcudluğunu müəyyənləşdirmək məqsədilə testlərdən fəal istifadə olunur...

- ...Bəli, bu, həm statistika, həm də gələcək üçün proqnozlar baxımından əhəmiyyətlidir.

- Bu yaxınlarda ekspertlərin Yaponiyada kifayət qədər yüngül karantin qaydalarına baxmayaraq, orada COVID-19-a yoluxmuş insanların sayının qonşu ölkələrdəki kimi yüksək olmadığının qeyd edildiyi müşahidələrinə diqqət yetirdim. Bu, yaponların həyat tərzi ilə əlaqələndirilir. Onlar əllə salamlaşmır, təzim etməklə kifayətlənirlər, sosial məsafəni hər zaman gözləyirlər, Yaponiyada gigiyena kultu və s. var.  Belə çıxırmı ki, yaponlar hətta pandemiyadan əvvəl də karantindəki kimi yaşayıblar? Hamımızın Yaponiyanın təcrübəsini qəbul etməyimiz lazım gəlməyəcək ki?

- Bəli, yapon həyat tərzi kömək edəcək. Çünki həqiqətən də, istənilən halda pandemiya dövründə sosial məsafəni gözləmək lazımdır. Təbii ki, yapon ənənələri bu baxımdan kömək edəcək. Yeni virusların yaradılması texnologiyasının yayıldığını və özəl korparasiyalara da keçə biləcəyini nəzərə almaqla bu, xüsusən vacibdir.

Gələcəkdə hələ nələrlə qarşılaşacağımızı təsəvvür etmək belə çətindir.