Milli FGN-100-d2 Peyki Uğurla Orbitə Çıxdı: Türkiyənin Uluğ Bəy Qlobal Yerləşdirmə Sisteminin İkinci Mərhələsi

Baykarın sədri və Texnologiya Lideri Selçuk Bayraktarın təsis etdiyi "Fergani Space Technologies" şirkəti milli mühəndislik gücü ilə hazırladığı FGN-100-d2 peykini kosmosa göndərdi. Bu buraxılış 2 noyabr 2025-ci il tarixində, Türkiyə vaxtı ilə səhər 8:09-da (GMT+3) ABŞ-dakı Kanaveral burnundan (SLC-40) həyata keçirildi. Bu uğurla "Fergani Space" şirkətinin "Yerləşdirmə Peyki Qrupu Layihəsi"nin ikinci mərhələsi müvəffəqiyyətlə başa çatdı. Türkiyənin ən böyük özəl peyki sayılan, 104 kiloqram çəkisindəki FGN-100-d2, SpaceX-in "Bandwagon-4" missiyasının tərkibində orbitə daşındı. Buraxılışdan təxminən 74 dəqiqə sonra, Türkiyə vaxtı ilə 9:23-də peyk buraxılış vasitəsindən ayrılaraq hədəf orbitinə yerləşdi. Həmin an ilk telemetriya məlumatlarını göndərərək missiyasına rəsmən başladı.

"Fergani Space" bu layihənin ilk hissəsini artıq 14 yanvar 2025-ci ildə tamamlamışdı. O zaman, 102 kiloqramlıq FGN-100-d1 peyki ABŞ-ın Vandenberq Kosmik Qüvvələr Bazasından (Transporter-12 missiyası ilə) kosmosa buraxılmışdı. Həmin ilk peyk də buraxılışdan 62 dəqiqə sonra orbitə uğurla daxil olmuşdu. Yeni buraxılış prosesi "Fergani Space"in baş icraçı direktoru Selçuk Bayraktar və onun komandası tərəfindən Özdemir Bayraktar Milli Texnologiya Mərkəzindəki Kosmik Müşahidə və Nəzarət Mərkəzindən canlı izlənildi. Bayraktar, buraxılışdan sonra verdiyi açıqlamada FGN-100-d2-nin Uluğ Bəy Qlobal Yerləşdirmə Sistemi üçün 100 kiloqramlıq sınaq peyki olduğunu söylədi.

2022-ci ildə fəaliyyətə başlayan "Fergani Space" hazırda 135 komanda üzvü ilə fəaliyyət göstərir və bütün peykləri tamamilə öz maliyyə və texniki resursları ilə inkişaf etdirir. Bayraktar, peykin bütün mühəndislik, sistemlər və dizayn işlərinin "Fergani" komandası tərəfindən yerli olaraq hazırlandığını bildirdi. FGN-100-d2-nin missiya müddətinin təxminən 5 ildən 7 ilə qədər olacağı gözlənilir. Fergani mühəndisləri tərəfindən hazırlanmış bu peyk, Təxminən 510 km yüksəklikdə Aşağı Yer Orbitində (LEO) çalışacaq. Saniyədə 7.6 km sürətlə hərəkət edərək, bu peyk Yer kürəsi ətrafında gündə təxminən 15 dəfə dövr edəcək. FGN-100-d2 orbitdə öz işləmə mexanizmlərini, telemetriya və telekomanda rabitəsini, yerləşdirmə və faydalı yük rabitəsi qabiliyyətlərini sınaqdan keçirəcək. Bu milli peyk yerli avionika, milli proqram təminatı, "yaşıl hərəkətverici mühərrik" və struktur dizaynı daxil olmaqla, tamamilə milli mühəndislik sayəsində yaradılıb.

Selçuk Bayraktar gələcək planları barədə də məlumat verdi. Şirkətin əsas hədəfi beş il ərzində peyk sayını 100-dən çox etmək və "Uluğ Bəy Qlobal Yerləşdirmə Sistemini" müstəqil şəkildə işə salaraq həm Türkiyəyə, həm də bütün dost və qardaş ölkələrə təklif etməkdir. Bu layihələrə əlavə olaraq, "Fergani Space" hazırda Orbital Transfer Vasitəsi (OTV) üzərində də işləyir. Bu vasitənin yaxın günlərdə kiçik bir sınaq peyki ilə birlikdə kosmosa göndərilməsi planlaşdırılır. Komanda üzvləri kosmosa müstəqil buraxılış imkanı əldə etmək üçün öz buraxılış vasitələrinin dizayn işlərinə davam edirlər. Bu missiya ilə Türkiyənin kosmik texnologiyalar sahəsində müstəqilliyə doğru irəliləyişi yeni və daha böyük bir mərhələyə qədəm qoyur.